Jak pomóc bliskiej osobie chorującej na depresję ?

Stan emocjonalny towarzyszący depresji przenika każdy aspekt życia jednostki, zmieniając sposób myślenia, odczuwania i funkcjonowania. Choć często niezauważana lub bagatelizowana, depresja ma ogromny wpływ na życie osób dotkniętych nią oraz na ich bliskich. Zrozumienie objawów, przyczyn i metod leczenia depresji to punkt wyjścia do poprawy jakości życia i zdrowia psychicznego.

Objawy depresji można podzielić na dwie główne grupy:

Objawy afektywne, czyli związane z nastrojem:

• - obniżony nastrój, który może być opisany jako smutek, przygnębienie, bezradność, poczucie beznadziei,
• - utrata zainteresowań i przyjemności, czyli brak chęci do wykonywania czynności, które do tej pory sprawiały przyjemność,
• - przesadne poczucie winy i niska samoocena,
• - lęki
• - Myśli rezygnacyjne, poczucie bezsensu życia, myśli samobójcze,

Objawy somatyczne, czyli związane z ciałem:

• - zaburzenia snu, takie jak bezsenność, nadmierna senność lub zaburzenia rytmu snu,
• - zmiany apetytu, utrata lub przyrost masy ciała,
• - osłabienie, zmęczenie,
• - bóle głowy, mięśni, brzucha,
• - problemy z koncentracją i pamięcią.

Depresja może wykazywać różnorodne objawy i przebiegać w różnym stopniu uciążliwości (łagodne, umiarkowane lub ciężkie). Objawy depresji mogą się także zmieniać w zależności od czynników zewnętrznych. Depresja zaburza codzienne funkcjonowanie, staje się przyczyną kryzysów rodzinnych, szkolnych czy zawodowych. Depresja nie patrzy na wiek, płeć, czy status materialny, zachorować może każdy. Pamiętajmy, że depresja może się kryć w pozornie wesołej, uśmiechniętej osobie.

Co powinno zaniepokoić opiekunów, rodziców dzieci i młodzieży?

• - Długotrwałe i znaczne obniżenie nastroju,
• - izolacja, lęk przed wychodzeniem z domu,
• - co najmniej dwu tygodniowe problemy ze snem np. nadmierna senność lub bezsenność,
• - brak dbałości o siebie, higienę i ubranie,
• - spędzanie dni w łóżku,
• -utrata zainteresowań i porzucenie aktywności, które wcześniej sprawiały radość,
• -apatia, niemal codzienny brak energii, zmęczenie bez konkretnej przyczyny,
• - brak motywacji do działania
• - samookaleczenia, głodzenie się objadanie i inne zachowania autodestrukcyjne,
• - sięganie po alkohol, papierosy, narkotyki, dopalacze
• - niskie poczucie własnej wartości i brak wiary we własne możliwości - powtarzanie ,, jestem do niczego", ,, nic nie potrafię", ,,jestem brzydki, gruby, głupi",
• - zachowania agresywne, gnębienie słabszych,
• - deklarowany brak marzeń i planów dalekosiężnych,
• - mówienie o śmierci, samobójstwie,
• - nadmierna drażliwość.

Aby móc zdiagnozować epizod depresyjny, objawy muszą występować dwa tygodnie a długotrwałe słabsze objawy- rok. Depresja jest chorobą, którą można leczyć. Leczenie depresji polega leczeniu psychoterapią i/lub farmakoterapią.

Farmakoterapia polega na stosowaniu leków przeciwdepresyjnych, które pomagają regulować poziom neuroprzekaźników w mózgu. Psychoterapia polega na rozmowach z terapeutą, które pomagają zrozumieć przyczyny depresji i nauczyć się radzić sobie z nią. Wczesne rozpoznanie i leczenie depresji zwiększają szanse na jej pełne wyleczenie.

Do najczęściej stosowanych form psychoterapii w leczeniu depresji należą:

- Psychoterapia poznawczo-behawioralna (CBT) - jest to rodzaj terapii, który skupia się na zmianie negatywnych myśli i zachowań. CBT pomaga pacjentom zidentyfikować i zmienić negatywne myśli i przekonania, które przyczyniają się do ich depresji. CBT może również pomóc pacjentom nauczyć się nowych, bardziej adaptacyjnych sposobów radzenia sobie ze stresem i trudnościami.

- Psychoterapia psychodynamiczna - jest to rodzaj terapii, który skupia się na nieświadomych procesach psychicznych. PD pomaga pacjentom zrozumieć, jak ich nieświadome myśli i uczucia wpływają na ich zachowanie. PD może również pomóc pacjentom nauczyć się radzić sobie z trudnymi emocjami i relacjami.

Psychoterapia pomaga pacjentom z depresją w następujących obszarach:

- Rozumienie przyczyn depresji - pozwala zrozumieć, co przyczynia się do ich depresji. Może to być na przykład stres, trudne doświadczenia życiowe, negatywne myśli i przekonania, nieumiejętność radzenia sobie z emocjami lub nieświadome procesy psychiczne.

- Zmiana negatywnych myśli i zachowań - psychoterapia pomaga pacjentom zidentyfikować i zmienić negatywne myśli i zachowania, które przyczyniają się do ich depresji. Może to być na przykład negatywne przekonanie na własny temat, unikanie trudnych sytuacji lub nadużywanie alkoholu i narkotyków.

- Nauka nowych sposobów radzenia sobie ze stresem i trudnościami - psychoterapia pomaga pacjentom nauczyć się nowych, bardziej adaptacyjnych sposobów radzenia sobie ze stresem i trudnościami. Może to być nauka technik relaksacyjnych, radzenia sobie z emocjami lub budowania zdrowych relacji interpersonalnych.

Jak pomóc bliskiej osobie chorującej na depresję:

- Zapytaj chorego, czego od ciebie oczekuje i jakiej pomocy się spodziewa. Pomoc powinna być dostosowana do potrzeb chorego, tylko wtedy jest sensowna.

- Poproś innych o pomoc. Buduj sieć wsparcia wokół chorego. Trudno poradzić sobie z cudzą depresją samodzielnie, dlatego warto zwrócić się do najbliższych, zaufanych osób i wraz z nimi uzgodnić plan pomocy. Pamiętaj, że osoba w depresji potrzebuje profesjonalnej pomocy lekarza lub psychoterapeuty, bo depresja jest tak samo poważną chorobą jak cukrzyca, której nikt nie próbuje wyleczyć samodzielnie.

- Zaoferuj pomoc w codziennych czynnościach: sprzątaniu, zakupach, opiece nad dziećmi, wyprowadzaniu psa. Osoby w depresji bywają często przytłoczone nadmiarem zadań. Pamiętaj jednak, by pomagać, a nie wyręczać.

- Nakłaniaj chorą osobę do wykonywania prostych aktywności – w sposób łagodny, bez przymusu i nachalności.

- Zdobądź wiedzę o chorobie. Pomoże ci to lepiej zrozumieć trudności, z którymi mierzy się bliska osoba.

- Nie pozwalaj bliskiej osobie, by podejmowała ważne życiowo decyzje w trakcie trwania choroby. Decyzje mogą wynikać ze zniekształconego, krytycznego obrazu siebie oraz zawężenia poznawczego, w którym funkcjonuje chory.

- Podchodź realnie do choroby. Pamiętaj, że bliska ci osoba nie jest w trakcie jej trwania zdolna w pełni wykorzystać swoich zasobów, jej możliwości są ograniczone.

- Powstrzymaj się do afirmujących komentarzy oraz uwag odwołujących się do ambicji osoby w depresji, np. „Chcieć, to móc”, „Masz dom, pracę, zdrowe dzieci, czego chcesz więcej?” Chory doskonale o tym wie, ale nie jest w stanie znajdować w tych zasobach źródła siły i radości.

- Nie krytykuj chorej osoby z powodu braku chęci do życia czy depresyjnych zachowań. Nie uszczęśliwiaj jej na siłę, nie nakłaniaj do uczestniczenia w życiu towarzyskim. Warto jednak delikatnie zachęcać do podtrzymywania więzi ze znajomymi i nie zrażajmy się, jeśli będzie negatywnie reagować na naszą chęć niesienia pomocy.

- Zadbaj o siebie, o swoje emocje. Czasem spróbuj odseparować się od rzeczywistości bliskiej osoby, pójdź na spacer, do kina, umów się ze znajomymi.

Ważnym krokiem w profilaktyce zdrowia psychicznego jest świadomość, że depresja jest chorobą. Nie powinna być tematem tabu, ani powodem do stygmatyzacji. Rozpoczęcie leczenia na wczesnym etapie wpłynie na sprawniejsze wyjście z choroby.

800 12 12 12 - Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka (czynny całą dobę)

800 70 22 22 - Centrum Wsparcia dla osób dorosłych w kryzysie psychicznym (czynny całą dobę)

116 111 - Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży (czynny całą dobę)

116 123 - Telefon wsparcia emocjonalnego dla dorosłych (czynny całą dobę)

800 119 119 – telefon zaufania dla dzieci i młodzieży Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. Czynny codziennie w godz. 14:00-22:00, bezpłatny, anonimowy. Dostęp do kontaktu z psychologiem, psychoterapeutą, pedagogiem. Dostęp do czatu online ze specjalistą: https://800119119.pl

19288 – Młodzieżowy Telefon Zaufania, pon.-pt. 15:00-19:00.