Kurczak z lasu? Ten grzyb naprawdę przypomina go w smaku

Irek Gwoźdź, prezes Stowarzyszenia Zabiegane Starachowice i miłośnik grzybów, z dumą dzielił się swoimi znaleziskami żółciaka siarkowego. Jak sam mówi, żółciaki smażone smakują jak kurczak na patelni. Irek znajdował te okazy w Nadleśnictwie Suchedniów, w Rezerwacie Przyrody Świnia Góra, a także w lasach starachowickich, niedaleko szlabanu przy Batalionów Chłopskich.

Charakterystyka i występowanie żółciaka siarkowego

Żółciak siarkowy to grzyb nadrzewny. Jego owocniki są duże, jaskrawo żółtopomarańczowe lub morelowe, z cytrynowymi brzegami, choć starsze egzemplarze blakną, stając się szarożółtawobiałe. Składają się z wachlarzowatych lub półkolistych kapeluszy, często ułożonych dachówkowato jeden nad drugim. Powierzchnia jest nierówna, pomarszczona, zamszowata. Młody miąższ jest miękki, soczysty i o serowatej konsystencji. Z czasem staje się twardy i łykowaty.

Grzyb ten występuje od maja do września, z pikiem owocowania w maju i czerwcu. Najczęściej rośnie na żywych, starych lub osłabionych drzewach liściastych, takich jak dęby, robinie (potocznie akacje), topole, wierzby, klony, buki, jesiony, brzozy i drzewa owocowe. Rzadziej można go spotkać na drzewach iglastych, np. modrzewiach, sosnach czy jodłach. Jest częsty w miejscach, gdzie występują stare drzewa liściaste, np. przy drogach, w parkach, sadach, ogrodach, a także w lasach. Niektórzy obserwatorzy zauważyli, że żółciaki często wyrastają po południowej stronie drzewa, co może być związane z preferencją dla cieplejszych miejsc, choć inne doświadczenia wskazują na brak wyraźnej reguły i występowanie we wszystkich kierunkach geograficznych, szczególnie na powalonych drzewach.

Jadalność i przygotowanie

Młode owocniki żółciaka siarkowego są jadalne i cenione w kuchni. Surowe są trujące, dlatego wymagają obróbki termicznej. Zaleca się wstępne obgotowanie grzyba z odlaniem wody, choć opinie na temat czasu gotowania są różne (od 2 minut sparzenia do nawet pół godziny), a niektórzy jedzą go bez wstępnego gotowania. Gotowanie może również pomóc w wyeliminowaniu nieprzyjemnego zapachu surowego żółciaka, który nie każdemu odpowiada. W smaku żółciak jest kwaskowaty, a z wiekiem staje się gorzki.

Z żółciaka siarkowego można przygotować wiele smacznych dań. Najpopularniejsze sposoby to smażenie w panierce jak kotlety schabowe lub sznycle z kurczaka. Można go również dusić, gotować, marynować, przygotowywać jako flaczki, risotto, gulasz czy składnik sosów grzybowych.

Żółciaka można smażyć, dusić, gotować, marynować. Ja usmażyłem jak kotlety schabowe albo sznycle z kurczaka - do zrumienienia z obu stron. Są dobre na ciepło, ale na zimno też - ogólnie smakują właśnie jak kurczak na patelni - mówi Irek. Te ostatnie okazy znalazłem w Nadleśnictwie Suchedniów (Rezerwat Przyrody Świnia Góra), ale można je znaleźć również w starachowickich lasach. Moje ostatnie zdobycze udało mi się znaleźć w Starachowicach, nieopodal szlabanu przy Batalionów Chłopskich - dodaje Irek.

Ważne ostrzeżenia

• Niektórzy ludzie mogą doświadczyć reakcji alergicznych lub problemów z trawieniem po spożyciu żółciaka siarkowego, zwłaszcza jeśli był surowy lub niedogotowany
• Podczas zbioru należy zachować szczególną ostrożność przy identyfikacji, ponieważ żółciak siarkowy może być pomylony z rzadkim i niejadalnym zębniczkiem północnym (Climacodon septentrionalis), który ma drobne kolce zamiast porów pod kapeluszem

Żółciak siarkowy w świętokrzyskich lasach

Świętokrzyski Park Narodowy wymienia żółciaka siarkowego jako jeden z bardzo dekoracyjnych grzybów nadrzewnych, występujący przeważnie na martwych drzewach liściastych, głównie dębach. Regularnie odnotowuje się doniesienia o żółciaku siarkowym z różnych części województwa świętokrzyskiego, w tym z powiatów kieleckiego, starachowickiego, kazimierskiego i koneckiego. Chociaż dla niektórych jest to rzadkie znalezisko, w odpowiednich miejscach, zwłaszcza tam, gdzie występują stare drzewa, można na niego trafić.

Jeśli wybieracie się na grzybobranie w świętokrzyskie lasy, rozglądajcie się za tym niezwykłym „kurczakiem z lasu”. Pamiętajcie o ostrożnej identyfikacji i odpowiednim przygotowaniu, aby cieszyć się jego smakiem i korzyściami zdrowotnymi!