Rewolucyjna rekonstrukcja wizerunków rodu Jagiellonów. W projekcie brał udział starachowiczanin Marcin Bondarowicz

Dynastia Jagiellonów - złoty wiek w historii Polski

Protoplastą dynastii Jagiellonów był Władysław Jagiełło. Jego dziadem był wielki książę Giedymin, który dokonał ponownego zjednoczenia państwa oraz założył rządzącą dynastie Giedyminowiczów. Pod rządami tej ostatniej, Litwa stanowiła najrozleglejszy kraj w ówczesnej Europie. Dynastia Jagiellonów była panującą na Litwie w latach 1377 – 1401 oraz 1440 – 1572.

Władysław Jagiełło po ślubie z Jadwigą Andegaweńską został koronowany na króla Polski – zapoczątkowanie panowania dynastii Jagiellonów na tronie polskim. Wówczas też – na mocy unii w Krewie, zobowiązał się do przyjęcia chrztu oraz doprowadzenia do przyłączenia Litwy do Polski.

Jagiellonowie dynastią panującą w Polce byli w latach 1386 – 1572. Rządy tej dynastii zakończyły się w Polsce oraz na Litwie wraz ze śmiercią ostatniego monarchy z tego rodu – Zygmunta II Augusta.

Projekt National Geographic. Nowe oblicza dynastii Jagiellonów

W związku z jubileuszem 25-lecia National Geographic na polskim rynku wydawniczym zrealizowano wyjątkowy projekt edukacyjno-multimedialny. Dzięki współpracy historyków, artystów i ekspertów AI stworzono naukowe rekonstrukcje wizerunków władców z dynastii Jagiellonów. Od strony naukowej nad projektem czuwała mediewistka prof. Bożena Czwojdrak z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Za realizację graficzną odpowiadał Marcin Bondarowicz, który opowiedział nam o tym projekcie.

Marcin Bondarowicz - artysta ze Starachowic opowiada o projekcie

Chcieliśmy odpowiedzieć jak naprawdę wyglądali polscy władcy. Zaczęliśmy od Jagiellonów z Władysławem Jagiełło na czele jako protoplastą dynastii Jagiellonów. Warte podkreślenia jest fakt, że jest to pierwsza w historii naukowa rekonstrukcja wizerunków władców z dynastii Jagiellonów Istotne znaczenie w procesie powstawania wizerunku Jagiełły miały studia nad dostępnymi źródłami historycznymi, ikonograficznymi. Kluczową rolę odgrywała w nim ekspertka projektu Profesor Bożena Czwojdrak.  To ona informowała, przekazywała klucze i rozkładała nić, po której ja, rysunkowo starałem się dotrzeć do sedna i stworzyć docelowy wizerunek władców Polski. Nowy wizerunek Jagiełły, fundatora dynastii Jagiellonów powstawał etapami - opowiada Marcin Bondarowicz

Poszczególne części twarzy rysowane były oddzielnie, w powiększeniu. Następnie łączone w całość składając się na docelowy portret. Każdy potwierdzony szczegół twarzy, oraz znaki szczególne osoby portretowanej mają tu kolosalne znaczenie. Kolosalne znaczenie w budowaniu prawdopodobnego wizerunku i podobieństwa, które przecież nie możemy porównać , gdyż sarkofagi nie zostały otworzone. Cały proces przypominał nieco pracę rysownika policyjnego. Bardzo ważne są tu proporcje, uchwycenie właściwych kształtów oraz relacji zachodzących pomiędzy innymi. W naszym przypadku ślad pamięciowy, utrwalony w opisie historycznym jest nieco subiektywny, dlatego też rysownik, artysta musiał opierać się na własnym doświadczeniu oraz intuicji artystycznej, intuicji rysownika. Nie bez znaczenia jest tu też dostępna wiedza z zakresu antropologii oraz umiejętność uwzględnienia naturalnych procesów starzenia się w dostosowani wizerunków do przyjętego wieku portretowanej osoby. W przypadku Jagiełły był to wiek 50 lat - mówi Bondarowicz

Wszelkie detale, kształt korony, przypisane postaci symbole oraz szaty oparłem o dostępne źródła pisane oraz ikonograficzne. W dużej mierze opierałem się również o nagrobek Władysława Jagiełły znajdujący się w katedrze na Wawelu w Krakowie. Wyzwanie stanowiło stworzenie postaci o wielkim znaczeniu historycznym w oparciu o źródła które nie odpowiadają na wszelkie stawiane pytania. Dlatego możliwość przybliżenia wizerunku władcy Polski, uważam za wyjątkowo ważne i wartościowe doświadczenie - podsumowuje Marcin Bondarowicz

Kim jest Marcin Bondarowicz?

MARCIN BONDAROWICZ (ur. w 1976 r. w Starachowicach) rysownik i ilustrator. Zajmuje się plakatem, ilustracją prasową, współpracuje z wydawnictwami oraz magazynami biznesowymi, polityczno-społecznymi jak również serwisami i portalami informacyjnymi w kraju i za granicą. Jako rysownik prasowy zadebiutował w Pulsie Biznesu w 2004 roku. Uczestnik oraz juror w wielu międzynarodowych konkursach na rysunek prasowy oraz satyryczny. Laureat wielu prestiżowych nagród w krajowych oraz międzynarodowych konkursach kierowanych do profesjonalnych rysowników oraz ilustratorów prasowych. W 2023 roku Bondarowicz otrzymał najważniejszą europejską nagrodę branżową European Newspaper Award za najlepszą okładkę w prasie międzynarodowej. Odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi za zasługi dla kultury polskiej.

Projekt National Geografic podzielono na etapy

Redakcyjny projekt National Geographic Polska był rozciągnięty w czasie, powstawał na przestrzeni kilku miesięcy. Wizerunek Władysława II Jagiełły otwiera katalog Jagiellonów. I tak w etapie Jagiellońskim kolejno pracowaliśmy nad stworzeniem wizerunków:

• Władysława II Jagiełły
• Jadwigi Andygaweńskiej
• Władysława III Warneńczyka
• Kazimierza IV Jagiellończyka
• Jana I Olbrachta
• Aleksandra Jagiellończyka
• Zygmunta I Starego
• Bony Sforzy
• Zygmunta II Augusta
• Anny Jagiellonki