Świętokrzyska wieś, którą trzeba odwiedzić. W niej jedyny lokalny zabytek na liście UNESCO
Sudół to wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie ostrowieckim, w gminie Bodzechów. Pomiędzy Sudołem a miejscowością Magonie znajdują się Krzemionki Opatowskie – rezerwat archeologiczny, chroniący zespół neolitycznych kopalni krzemienia pasiastego. Jest to jedyny zabytek w województwie świętokrzyskim wpisany na listę UNESCO.
Neolityczne Kopalnie Krzemienia
W Sudole k. Ostrowca Świętokrzyskiego znajduje się niezwykłe miejsce – Muzeum Archeologiczne i Rezerwat Krzemionki. W okresie neolitu i we wczesnej epoce brązu działały tu kopalnie krzemienia pasiastego.
Architektura pradziejowych wyrobisk i krajobraz na powierzchni stanowią bezcenne świadectwo wiedzy i możliwości technicznych ludzi epoki kamienia. Nie bez powodu ten wyjątkowy relikt przeszłości został uznany w 1994 roku za Pomnik Historii. Krzemionki, wraz z polami górniczymi Borownia i Korycizna oraz prehistoryczną osadą górniczą na wzgórzu Gawroniec w Ćmielowie, tworzącymi wspólnie Krzemionkowski Region Prehistorycznego Górnictwa Krzemienia Pasiastego, zostały wpisane w 2019 roku na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Jedyny polski archeologiczny zabytek na liście światowego dziedzictwa UNESCO
Krzemionki to teren pradziejowych kopalni krzemienia pasiastego. Tworzą go nie tylko podziemne wyrobiska, ale także krajobraz zachowany na powierzchni ziemi – zagłębienia poszybowe oraz relikty całego zaplecza górniczego (hałdy urobku i miejsca dawnych obozowisk górniczych oraz pracowni krzemieniarskich z licznymi odpadkami krzemiennymi). Kopalnie w Krzemionkach funkcjonowały od okresu neolitu (kultura pucharów lejkowatych i kultura amfor kulistych) do wczesnej epoki brązu (kultura mierzanowicka) czyli w IV-II tys. p.n.e.
O tym jak wielki miały one zasięg w pradziejach niech świadczy fakt, że w okresie ich największego rozwoju przedmioty wykonane z krzemienia pasiastego znajdowane były na terenie obecnych Czech, Słowacji, Ukrainy, Litwy i Niemiec, co świadczy o ogromnym znaczeniu oraz zasięgu oddziaływania i swoistej modzie na te wytwory (w odległości ok 660 km od złóż).
Zdjęcia. Krzemionki
Jak odkryto kopalnie?
Do początków XX w. prawie cały teren neolitycznych kopalni porastał las. W latach 1911-14 las wycięto i założono wieś Krzemionki. Uprawa roli i wydobywanie wapienia niszczyły zlokalizowane na powierzchni pozostałości pracowni obróbki surowca oraz kopalnie, ale równocześnie działalność ta doprowadziła do odkrycia tego niezwykłego obiektu.
W lipcu 1922 r. młody geolog Jan Samsonowicz prowadził prace w rejonie Gór Świętokrzyskich. 19 lipca we wsi Magonie za sprawą miejscowej ludności spenetrował dziwne zagłębienia terenowe – „nory i lochy”, w których występowały kamienne narzędzia, a także poroża jeleni. Zaintrygowany tym co zobaczył, jeszcze tego samego dnia zbadał dokładniej kolejne obszary w pobliżu wsi Krzemionki, odkrywając istnienie pradziejowych wyrobisk i prawidłowo je interpretując jako neolityczne kopalnie krzemienia pasiastego.
Aby mógł powstać rezerwat archeologiczny przesiedlono całą wieś Krzemionki!
W 1926 r. rozpoczęto tworzenie rezerwatu, poprzez stopniowe wykupywanie terenów pól z rąk miejscowej ludności. Proces ten zakończono w latach 60. XX w. Ewenementem w skali Europy jest fakt, że dla dobra tego unikatowego zabytku oraz w celu utworzenia rezerwatu ostatecznie przesiedlono całą wieś Krzemionki. Mieszkańcy nowe domy znaleźli w większości w rejonie Sandomierza.
Unikatowy zabytek
6 lipca 2019 r. Krzemionkowski Region Prehistorycznego Górnictwa Krzemienia Pasiastego został wpisany na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Jest to szesnaste miejsce z Polski i jedyny polski zabytek archeologiczny na tej prestiżowej liście.
źródło. Wikipedia, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Muzeum Historyczno-Archeologiczne w Ostrowcu
Polecany artykuł:
Jesteś świadkiem ciekawego zdarzenia? Nagrałeś interesujący materiał? Podziel się z nami, a my zapewnimy Ci anonimowość. Pisz starachowice@eska.pl lub prześlij wiadomość Messangerem. Polub nasz fanpage ESKA Starachowice News na Facebooku! Znajdziesz tam najświeższe informacje z Twojego miasta i okolicy
Listen on Spreaker.
