Świętokrzyskie Malediwy. Takie widoki w jednym z najstarszych kamieniołomów w Polsce

2025-12-02 18:09

Kamieniołom Wiśniówka, położony w Paśmie Masłowskim na terenie województwa świętokrzyskiego, jest uznawany za jeden z najstarszych kamieniołomów w Polsce. Eksploatacja złóż kwarcytu w Wiśniówce rozpoczęła się już w latach 20. XX wieku. Pomimo aktywnej działalności wydobywczej w części zakładu, to nieczynne wyrobisko przyciąga uwagę turystów, będąc nazywane „Szmaragdową Doliną” lub potocznie, ze względu na kolor wody, „Świętokrzyskimi Malediwami”.

Kamieniołom Wiśniówka. Świętokrzyskie Malediwy

i

Autor: Dariusz Terlecki/ Archiwum prywatne

Lokalizacja i rys historyczny kamieniołomu

Kopalnia Wiśniówka, a właściwie dwa kamieniołomy na Wiśniówce, powstały na zachodnim zboczu wzgórza o tej samej nazwie. Została ona włączona w skład przedsiębiorstwa państwowego Kamieniołomy Państwowe w Zagnańsku.

Uroczyste poświęcenie kopalni „Duża Wiśniówka” odbyło się 4 grudnia 1932 roku. Decyzja o jej budowie nastąpiła po badaniach geologicznych regionu prowadzonych pod kierownictwem prof. Jana Czarnockiego w latach 1927/1928. Początkowo wydobycie odbywało się ręcznie, z wykorzystaniem siły mięśni ludzkich i transportu wozami konnymi, później z pomocą parowozu i kolejki wąskotorowej.

W związku z rozbudową, z lat 1936 do 1938, wzniesiono w Wiśniówce osiedle robotnicze, składające się z 17 domków dwurodzinnych bliźniaczych oraz 7 czterorodzinnych, charakteryzujących się drewnianą konstrukcją, które do dziś są zamieszkane.

Obecnie, pomimo ciągłego zwożenia kamienia i kurczenia się akwenu, jeziorko zachwyca niesamowitym kolorem wody. W przeszłości istniały tam dwa zbiorniki wodne: jeden turkusowy, a drugi seledynowy. Woda w zbiorniku, osiągająca poziom od 5 do 6 metrów, a w niektórych miejscach nawet do 17 metrów, zalała okoliczne drzewa. Zatopiony kamieniołom można obserwować z góry, poruszając się ścieżką wzdłuż jeziorka.

Geologia i cenne surowce kwarcytowe

Skały w kamieniołomach Wiśniówka Duża i Mała to piaskowce kwarcowe powstałe w okresie Kambru w Erze Paleozoicznej. Złoże piaskowców kwarcytowych środkowego i górnego kambru zlokalizowane jest w strefie łysogórskiej Gór Świętokrzyskich. 

Kamieniołom Wiśniówka Duża jest unikalnym w skali europejskiej stanowiskiem do obserwacji skał kambryjskich, w których występują zróżnicowane struktury tektoniczne oraz ciekawa mineralizacja żyłowa. W skałach tych występuje powszechna mineralizacja żyłowa kwarcowa i barytowa.

Ważna informacja! Bezpieczeństwo i zakaz wstępu

Należy pamiętać, że kopalnia „Kamieniołom Wiśniówka” jest terenem prywatnym i, zgodnie z licznymi tablicami informacyjnymi, wstęp na teren kopalni jest surowo zabroniony.

Czemu jest to tak istotne?

  1. Aktywna eksploatacja i ruch maszyn: Część kopalni jest nadal czynna, a na terenie wyrobiska Mała Wiśniówka prowadzony jest ruch maszyn ciężkich
  2. Duże zagrożenie: Wyrobiska nie są przeznaczone do rekreacji. Zbocza są bardzo strome i wysokie, a woda w zalewisku jest bardzo zimna i głęboka, sięgając nawet 25 metrów, co stwarza ryzyko utraty zdrowia lub życia. Obowiązuje całkowity zakaz kąpieli.
  3. Konsekwencje prawne: Złamanie zakazu może skutkować nałożeniem kary grzywny w wysokości 500 zł.

Osoby zainteresowane odwiedzeniem terenu powinny skontaktować się z kierownictwem kopalni w celu umówienia się na zorganizowane zwiedzanie pod nadzorem upoważnionych osób.

źródła:"Dewon w Górach Świętokrzyskich" - Państwowy Instytut Geologiczny; "Historia Kopalni Wiśniówka" Gmina Masłów; "Kamieniołom Wiśniówka" - Podróżowanie Nie Boli.

QUIZ. Rozpoznasz świętokrzyskie atrakcje turystyczne ze zdjęcia? 8/10 dla najlepszych
Pytanie 1 z 10
W jakiej miejscowości zanjduje się ten zamek?
chęciny