Województwo świętokrzyskie słynie z malowniczych krajobrazów, spokoju, ciszy i małych klimatycznych miasteczek. Dwa z nich zostały wyróżnione przez magazyn Trawelist jako najbardziej klimatyczne w regionie. Mowa oczywiście o przepięknym, historycznym Sandomierzu i Szydłowie, który nazywany jest polskim Carcassonne. Ale poza tymi dwoma miejscowościami mamy też inne, równie ciekawe miejsca w Świętokrzyskiem. Dziś zaprezentujemy Wam "obowiązkową 7" małych miasteczek, które są mniej znane turystom jednak niczym nie odbiegają od tych najbardziej po popularnych. Jeśli lubicie spokój, ciszę i brak tłumów będą to miejsca idealne na rodzinne, świąteczne wyprawy. Zajrzymy m.in. do Pińczowa, Nowego Korczyna czy Chmielnika.
Chmielnik. Jego początki sięgają 1241 roku
Chmielnik położony w województwie świętokrzyskim. Pierwsze ślady osady na tym terenie sięgają przedziału lat 2500-1800 p.n.e. Prawdopodobnie osada, datowana przez archeologów na XI w., należała do dóbr książęcych i wchodziła w skład kasztelani wiślickiej. Nazwa Chmielnik znana jest od XIII w., kiedy to w 1241 r. miała miejsce bitwa polskiego rycerstwa, które poniosło porażkę w bitwie z Tatarami. O wydarzeniach tych obecnie informuje kamienny obelisk mieszczący się przy skrzyżowaniu ulic: Konopnickiej i Szydłowskiej. „Chmielnicka” bitwa, uznana za jeden z większych bojów XIII-wiecznej Europy, opisywana była wielokrotnie zarówno w literaturze naukowej jak i artystycznej. Chmielnik to nazwa topograficzna, związana z kulturą agrarną i oznacza miejsce uprawy chmielu niezbędnego przy warzeniu piwa (potwierdzeniem tego jest gałązka chmielu umieszczona w herbie miasta). Według danych z 2010 roku miasto liczyło 3891 mieszkańców.
Nowy Korczyn. Niepozorne miasteczko z bogatą historią
Nowy Korczyn to niewielka miejscowość położona około 20 kilometrów na południe od Buska-Zdroju i 67 km od Kielc. Nowy Korczyn była świadkiem wielu kluczowych wydarzeń w dziejach Polski. Od czasów średniowiecza po współczesność, Nowy Korczyn kryje w sobie fascynujące historię. Pierwotnie Nowy Korczyn był osadą handlową położoną na szlaku prowadzącym z Krakowa na Ruś Kijowską. W 1258 książę Bolesław Wstydliwy lokował tu miasto, nazwane dla odróżnienia od sąsiedniego Korczyna (obecnie Stary Korczyn) Nowym Miastem Korczynem. Przywilej dany został Hince, synowi Henryka – wójtowi nowomiejskiemu. Co zobaczyć w Nowym Korczynie? Kompleks dawnego opactwa franciszkanów z gotyckim kościołem św. Stanisława z 1257 roku, gotycko-renesansowy kościół Świętej Trójcy z XVI wieku czy ruiny synagogi z końca XVIII wieku, która jest pamiątką po licznej społeczności żydowskiej.
Pińczów. Sarmackie Ateny
Pińczów, malowniczo położony na południu województwa świętokrzyskiego, nad brzegiem rzeki Nidy, to miasto o bogatej i barwnej przeszłości, które niegdyś zyskało miano „Sarmackich Aten”. Ta historyczna nazwa świadczy o znaczeniu Pińczowa jako ważnego ośrodka intelektualnego i kulturalnego w XVI wieku, kiedy to był stolicą polskich arian i znanym centrum wydawniczym. Dziś, choć niewielkie, miasto powiatowe zachowało swój unikalny małomiasteczkowy klimat dzięki licznym zabytkom i urokliwym zakątkom. Co warto zobaczyć w Pińczowie? Renesansową kaplicę św. Anny, stojącą na wzgórzu z przepięknym widokiem na miasto i dolinę Nidy. Panorama ta zachwycała wielu, w tym pisarza Adolfa Dygasińskiego, który uwiecznił ją w swoich utworach, renesansową synagogę z końca XVI wieku na Mirowie, uważaną za perłę architektury żydowskiej w Polsce i jeden z najstarszych zachowanych zabytków kultury starozakonnych czy Dom Ariański, budynek z dekoracyjną rustyką, tradycyjnie nazywany „Drukarnią ariańską”.
Koprzywnica. Miasteczko świętego Walentego
Koprzywnica w województwie świętokrzyskim jest miejscem kultu świętego Walentego, patrona zakochanych. W tamtejszym kościele pw. św. Floriana znajdują się relikwie świętego oraz XVII-wieczny obraz przedstawiający patrona zakochanych. Koprzywnica jest jednym z niewielu miejsc w Polsce, gdzie kult św. Walentego jest tak silnie zakorzeniony. Święty Walenty jest tam czczony nie tylko jako patron zakochanych, ale również jako patron chorych, zwłaszcza na epilepsję. Koprzywnica to niewielkie miasto w powiecie sandomierskim, leży nad rzeką Koprzywianką. Jakie atrakcje i zabytki znajdziemy w Koprzywnicy? Układ urbanistyczny, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych Kościół parafialny pw. MB Różańcowej z końca XVII w. czy zespół opactwa cystersówCmentarz parafialny przy ul. Cmentarnej.
Łagów. Jaskinia zbójecka i inne atrakcje
Łagów położony jest w Górach Świętokrzyskich, na wschodnim krańcu Padołu Kielecko-Łagowskiego. Na południe od Łagowa rozciąga się Pasmo Orłowińskie. W kierunku północno-zachodnim znajduje się Wał Małacentowski i Pasmo Bielińskie. Miasto przecina rzeka Łagowica. Pierwsze wzmianki o Łagowie pojawiły się już w XI wieku. Jak podaje Jan Długosz w swoich kronikach, w 1086 r. Władysław Herman za wstawiennictwem żony Judyty podarował wieś kapitule kujawskiej, która urządziła w niej siedzibę kasztelana (prawdopodobnie istniał tu zamek, ale do dziś nie zachowały się żadne jego ślady. Co zobaczyć w Łagowie? Kościół parafialny, jednonawowy, orientowany, z XV w. prezbiterium i XVI w. nawą, czy Jaskinię „Zbójecką" o długości ok. 160 m. Wzmiankowana w publikacjach geograficznych z końca XIX i początków XX wieku, zazwyczaj pod nazwą Jaskinia Łagowska. Miejscowe podania wiążą jaskinię z mieszkającymi w niej dawniej zbójcami. Warto zajrzeć też do Lapidarium.
Wiślica. Miasteczko, które było miastem królewskim
Wiślica to małe miasteczko położone w województwie świętokrzyskim. Dziś liczy ona około 600 mieszkańców. Prawa miejskie, utracone w 1870 r. jako represje po powstaniu styczniowym, odzyskała w 2018 r., tym samym stając się jednym z najmniejszych miast w Polsce. Ta niewielka miejscowość skrywa niezwykłą historię. W podziemiach wiślickiej kolegiaty miał się ukrywać Władysław Łokietek. Co można zobaczyć w Wiślicy? Wiślica jest jednym z pomników historii, a na jej terenie położonych jest 13 obiektów wpisanych do rejestru zabytków i kolejnych 10 widniejących w ewidencji zabytków. Dodatkowym atutem są też walory krajobrazowe oraz przyrodnicze. Wiślica leży na malowniczym Ponidziu, w Nadnidziańskim Parku Krajobrazowym.
Starachowice. Zalew Lubianka i piękny park
Miasto Starachowice położone jest na pograniczu Gór Świętokrzyskich i Przedgórza Iłżeckiego. Leży w dolinie rzeki Kamiennej i jest otoczone rozległymi lasami – pozostałością Puszczy Świętokrzyskiej. W miejscu obecnych Starachowic istniała kuźnica, dzierżawiona w XVI wieku przez Starzechowskich, stąd prawdopodobnie nazwa miejscowości. Obok kuźni na terenie obecnego miasta istniało miasto Wierzbnik (dziś stanowiący najstarszą, zabytkową część Starachowic). Starachowice są położone wśród borów i lasów zarządzanych i administrowanych przez Nadleśnictwo Starachowice i Nadleśnictwo Skarżysko-Kamienna. Od strony północnej są to tzw. Lasy Starachowickie, natomiast tereny od strony zachodnio-południowej są częścią Sieradowickiego Parku Krajobrazowego. Gdzie warto się wybrać w Starachowicach? Polecamy spacer wokół malowniczego Zalewu Lubianka lub spacer po przepięknym parku. Można też zajrzeć do starachowickiego Muzeum Przyrody i Techniki.
Wąchock. Stolica humoru
Wąchock położony jest na jurajskich utworach geologicznych północnego obrzeża Gór Świętokrzyskich. Leży w malowniczym krajobrazie górnego biegu rzeki Kamiennej, której część jest północą granicą Sieradowickiego Parku Krajobrazowego. Otaczają ją rozległe kompleksy leśne dawnej Puszczy Świętokrzyskiej i Puszczy Iłżecki. Według ostatniego spisu ludności miasteczko zamieszkuje 2 482 mieszkańców. Historia Wąchocka wiąże się nierozerwalnie z działalnością zakonu cystersów. Często mówi się, że historia Wąchocka – to historia opactwa cystersów. Do Wąchocka sprowadził ich z Marimond w słonecznej Burgundii we Francji w 1179 r. biskup krakowski Gedeon. Początki zakonu cystersów związane są z założeniem w 1108 przez św. Roberta z Molesne klasztoru w Citeaux w Burgundii skupiającego benedyktynów przeciwnych rozluźnieniom reguły zakonnej. Budowa istniejącego do dziś klasztoru trwała około stu lat.
