Wątpliwości ornitologów i wędkarzy. Rozpoczęli oczyszczanie Pasternika

Gmina Starachowice nie ma szczęścia do szybkiego i nie rodzącego szeregu pytań procesu rewitalizacji lokalnych zbiorników wodnych. Przypomnijmy od 2018 roku mieszkańcy czekają na starachowicki zbiornik Lubianka. W/g najnowszych deklaracji woda ma do niego powrócić w przyszłym roku, ale odbudowanie rodzimej flory i fauny zajmie pewnie kilka najbliższych lat. Teraz pytania pojawiają się na samym początku inwestycji na "Pasterniku".

Mimo, iż w ustawie o z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2021 r. poz. 1098) nie ma zdefiniowanego „sezonu lęgowego”, gdyż dla każdego gatunku ptaka, a nawet danej populacji czy osobnika, będzie on obejmował nieco inny termin, to przyjęło się, że jest to okres od 1 marca do 15 października, tzn. okres, w którym w myśl art. 52 ust. 2 pkt 1 i 2 powyższej ustawy nie wolno usuwać gniazd z budek lęgowych, obiektów budowlanych i/lub terenów zieleni. Okres ten pokrywa się z terminami rozpoczęcia i zakończenia lęgów przez większość gatunków gniazdujących z Polsce - mówi nam Dorota Fink-Finowicka ornitolog

Prace na zbiorniku Pasternik rozpoczęły się 20 lipca, tj. w okresie, kiedy znaczna część ptaków nie zakończyła lęgów – część wychowuje jeszcze młode, niektóre powtarzają lęgi, przy czym miejscem rozrodu dla gatunków gniazdujących na zbiorniku są w większości trzciny (trzciniak) i inne rośliny wystające ponad taflę wody, jednak do budowy gniazda wykorzystywana jest także roślinność zanurzona. Niektóre gatunki budują platformy (łyska, perkoz dwuczuby). Większość gatunków w lipcu wychowuje młode, co doskonale widać, np. obserwując młode perkozy dwuczube czy kaczki krzyżówki pływające po starachowickim stawie - dodaje Dorota Fink-Finowicka 

Inwestycja tak mocno ingerująca w siedliska gatunków chronionych winna być prowadzona pod nadzorem wykwalifikowanego ornitologa, przyrodnika, który na bieżąco mógłby sprawdzać stan faktyczny, np. obecność młodych i dorosłych, i kontrować prace rewitalizacyjne prowadzone na zbiorniku.

Podczas krótkiego spaceru wieczorem w sobotę 24 lipca 2021 r. w pasie trzcin przy grobli oraz za nim, tj. w miejscu prowadzenia prac, stwierdzono m.in.:

• trzciniak Acrocephalus arundinaceus – 3 os.,
• brzęczka Locustella luscinioides – 1 śpiew,
• perkoz dwuczuby Podeceps cristatus – 1 os. dorosły, 3 os. młode,
• krzyżówka Anas pltyrhynchos,
• kokoszka Gallinula chloropus – 1 os.,
• łyska Fulica atra – 1 głos,
• wodnik Rallus aquaticus – 1 głos.

Z pewnością jest jeszcze co najmniej kilka gatunków, które wykorzystują teren zbiornika Pasternik, tym np. bąk Botaurus stellaris wymieniony w załączniku I dyrektywy ptasiej, łabędź niemy Cygnus olor, śmieszka Chroicocephalus ridibundus - podkreśla Dorota Fink-Finowicka 

Pytania zadają zarówno fachowcy w dziedzinie ornitologii, wędkarze jak również postronni obserwatorzy:

• Oglądałem relacje live.. Chciałem zapytać Rozumiem że te związki oczyszczają muł.. I to jest ok. Ale jak się to ma do użytku ekologicznego.. Nie wierzę że linia która teraz została wyznaczona, będzie wyznacznikiem działania tych środków. Czyli jak działa ten środek? Punktowo? Bo nie rozumiem.
• Bez zezwoleń i zabezpieczenia ryb nie można wjeżdżać ciężkim sprzętem do rzek/jezior.
• Pasternik od nowa - z czy bez ptaków? Pomysł może dobry, ale czy na pewno termin odpowiedni? Niektóre gatunki mają jeszcze lęgi...
• Rozumiem, że wszystko odbywa się tak jak należy i ryby zostały odpowiednio zabezpieczone? Czy może jednak działamy na dziko bez pozwoleń?
•  A macie Państwo ekspertyzę ornitologiczną ? bo wydaje mi się że takowa jest wymagana przy takich rodzaju inwestycjach?

Zapytaliśmy władze gminy Starachowice, czy została przeprowadzona inwentaryzacja przyrodnicza terenu na którym ruszyły prace na zalewie Pasternik?

Informuję, że na zlecenie Gminy Starachowice powstało opracowanie dot. składu gatunkowego Flory i Fauny na terenie użytku ekologicznego "Pasternik". W oparciu o ten dokument w 2019 roku powstała koncepcja oczyszczania zamulonego zbiornika wodnego "Pasternik" w części rekreacyjnej i ujęciowej a następnie w 2020r. Projekt oczyszczania zbiornika wodnego Pasternik w Starachowicach, który przyjął mniej inwazyjną metodę oczyszczania dla części rekreacyjnej poprzez metodę bioremediacji. W ramach tego opracowania została wykonana charakterystyka zbiorowisk roślinnych ocena zasobów przyrodniczych Pasternika i jego nabrzeży

Zapytaliśmy również czy została wydana decyzja środowiskowa dla tej inwestycji oraz kto prowadzi nadzór przyrodniczy przy inwestycji?

Nie została wydana decyzja środowiskowa dla przedmiotowej inwestycji. Pismem z dnia 23 stycznia 2019 roku Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Kielcach biorąc pod uwagę zakres prac, a także funkcję zbiornika stwierdził, że przedmiotowa inwestycja nie kwalifikuje się do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko i nie będzie wymagać uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a tym samym przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. Gmina jest w trakcie wyboru Inspektora przyrodniczego do nadzoru nad realizacją inwestycji. Obecnie do czasu wyboru Inspektora nadzór jest prowadzony przez Gminnego Inspektora Nadzoru.

Odpowiedzi w dalszym ciągu rodzą szereg pytań. Dlaczego Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska nie widział potrzeby opiniowania takiej inwestycji?! Dlaczego poszukiwania inspektora do kontroli prowadzonej inwestycji, ruszyły dopiero po rozpoczęciu prac? Jeśli RDOŚ stwierdziła, że nie jest wymagana decyzja środowiskową, to inwestor powinien mieć zezwolenie na odstępstwa od zakazów w stosunku do dziko występujących zwierząt gatunków objętych ochroną gatunkową.

W tym tygodniu władze Starachowic zorganizowały konferencję prasową z udziałem poseł Agaty Wojtyszek, dyrektora WFOŚ oraz inwestora, który tłumaczył zakres i metody wykonywanych prac.

Ciesze się bardzo, że miasto podjęło decyzję o oczyszczaniu biologicznym. Jest to w 100% polska technologia opracowana przed dr Marcina Sitarka rozwijana z polskimi ośrodkami naukowo-badawczymi - mówi Przemysław Karwowski, prezes zarządu firmy ACS Poland Sp. z.o.o., jeden z dwóch przedstawicieli członków konsorcjum, które realizuje projekt. Stosowana technologia jest nieinwazyjna dla środowiska, nie wymaga żadnego okresu karencji. Jej główne zalety to odmulanie bez spuszczania i obniżania poziomu wody, bez wykorzystywania koparek czy refulerów. Tutaj za nas wszystko robią odpowiednio dobrane mikroorganizmy, które likwidują minimum 30% osadu dennego, organicznego w ciągu roku.

Nasze odpowiednio dobrane szczepy mikroorganizmów – bakterie, grzyby czy promieniowce i wiele innych te całą materię rozkładają na związki przyswajalne dla innych organizmów – roślin czy części bezkręgowców – mówi dr inż. Marcin Sitarek, główny technolog. To co było odpadem wraca z powrotem do przyrody. Osad w przeciągu 2-3 lat zostanie rozłożony całkowicie i dojdziemy do tego dna, które było na początku. Dodatkowo nasze mikroorganizmy są konkurencją dla glonów, co sprawi ograniczenie ich wykwitu.

Nie zmienia to faktu, że na konferencji nie wspomniano o bytujących tam ptakach i ich siedliskach. Wszystkie wątpliwości mają być rozwiane na spotkaniu z ekologami, wędkarzami, to zaplanowano o godzinie 10:00, 29 lipca na grobli zalewu "Pasternik".

Bardzo się cieszę, że wreszcie zbiornik Pasternik będzie miał przywróconą dawną świetność. Bardzo dziękuję za pomoc wszystkim zaangażowanym w to, żeby Gmina Starachowice mogła ten projekt zrealizować - mówi Prezydent Miasta Marek Materek. Trzymamy kciuki, żeby wszystkie prace zostały wykonane w terminie. Przez najbliższe dwa lata będzie się przy Pasterniku działo sporo. W tym tygodniu mamy zorganizowane spotkania m.in. z Komitetem Rewitalizacji, Radą Seniorów, Polskim Związkiem Wędkarskim i wędkarzami niezrzeszonymi. Wybraliśmy metodę, która jest najmniej inwazyjna, najmniej ingeruję w ekosystem, najmniej szkodzi lokalnemu środowisku - dodaje prezydent.

Bezpiecznym oczyszczaniem zbiornika wodnego Pasternik w Starachowicach zajmuje się konsorcjum firm: ANW Spółka z o.o. Goczałkowice Zdrój oraz ACS POLAND Sp. z o.o. z Warszawy. Koszt inwestycji to ponad 12,6 mln zł. Planowany termin zakończenia prac to 30.11.2022 r.

Polub nasz fanpage ESKA Starachowice News na Facebooku! Znajdziesz tam najświeższe informacje z Twojego miasta i okolicy