Krzyżtopór. Zamek, który był kalendarzem
Zamek Krzyżtopór, wzniesiony w Ujeździe w latach 1631-1644 przez Krzysztofa Ossolińskiego, był arcydziełem architektury swojej epoki. W momencie powstania uchodził za największą budowlę pałacową w Europie, aż do czasu wybudowania Wersalu.
Co czyniło Krzyżtopór tak wyjątkowym? Legenda głosi, że jego architektura odzwierciedlała kalendarz: miał cztery baszty symbolizujące pory roku, dwanaście wielkich sal odpowiadających miesiącom, pięćdziesiądwa pokoje symbolizujące tygodnie oraz trzysta sześćdziesiąt pięć okien, czyli tyle, ile dni w roku. Nad jedną z komnat znajdował się szklany dach, pod którym umieszczono zbiornik wodny ze złotymi rybkami, które biesiadnicy mogli podziwiać podczas posiłków. Nawet w stajniach, gdzie konie jadły z marmurowych żłobów, miały znajdować się kryształowe lustra, które w rzeczywistości służyły do rozświetlania pomieszczeń promieniami słonecznymi. Nazwa zamku nawiązuje do symboli krzyża (odnoszącego się do kontrreformacyjnej postawy Ossolińskiego) oraz topora (herbu rodu Ossolińskich), które do dziś widnieją przy wejściu na teren założenia. Pierwotnie budowla mogła nazywać się "Krzysztopór", zawierając w sobie imię fundatora.
Zobacz zamek na zdjęciach
Burzliwa historia zamku Krzyżtopór
Niestety, Krzysztof Ossoliński nie cieszył się długo swoją wspaniałą siedzibą, zmarł w 1645 roku. Jego jedyny syn, Krzysztof Baldwin, zginął bezpotomnie w 1649 roku, co doprowadziło do przejścia majątku w ręce kolejnych rodów: Kalinowskich, Wiśniowieckich, Morsztynów, Paców, Sołtyków, Łempickich i Orsettich.W 1655 roku zamek został zdobyty i zdewastowany przez Szwedów. Ostatecznego zniszczenia dzieła dokonali konfederaci barscy, którzy bronili się w zamku w 1770 roku. Od początku XIX wieku budowla pozostawała w ruinie, jednak w dużej mierze zachowała swój pierwotny kształt przestrzenny. Obecnie ruiny zamku Krzyżtopór są uznane za Pomnik Historii. Od 1991 roku obiekt jest otwarty dla zwiedzających.
Ujazd i jego turystyczne atrakcje
Wieś Ujazd jest dogodnie położona na południowo-wschodnim krańcu Gór Świętokrzyskich, około 15 km na południowy zachód od Opatowa i na północny wschód od Staszowa. Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 758, łącząca Iwaniska z Tarnobrzegiem. Dojazd z Kielc zajmuje około 80 km i prowadzi przez Opatów lub Baćkowice. Poza samym zamkiem, Ujazd oferuje również możliwości aktywnego wypoczynku. Jest punktem początkowym zielonego szlaku rowerowego prowadzącego do Sandomierza. Przez wieś przebiega także czerwony szlak turystyczny z Gołoszyc do Piotrowic oraz niebieski szlak rowerowy do Opatowa.
Ujazd z tajemniczym zamkiem Krzyżtopór to idealne miejsce dla miłośników historii, architektury i legend. Przyjedź i przekonaj się, dlaczego ta świętokrzyska wieś tak skutecznie przyciąga turystów z całego świata!
źródło. Zbytek.pl, Swietokrzyskie Travel
Polecany artykuł:
