W 2025 roku szczyt aktywności roju Perseidów przewidywany jest w nocy z 11 na 12 sierpnia oraz z 12 na 13 sierpnia, kiedy to można spodziewać się nawet do 100-110 meteorów na godzinę. Najlepsze warunki do obserwacji panują zazwyczaj w drugiej połowie nocy, między północą a świtem.
Najlepsze miejsca obserwacyjne w Świętokrzyskiem
Region świętokrzyski posiada kilka lokalizacji, które dzięki niskiemu poziomowi zanieczyszczenia światłem, są idealne do obserwacji astronomicznych:
- Zabrody koło Łopuszna: Jest to jedno z najciemniejszych miejsc w województwie świętokrzyskim, położone około 50 km od centrum Kielc na wysokości około 250 m n.p.m. Charakterystyczne dla Zabrodów jest to, że o północy w promieniu 3 km gasną wszystkie lampy, co zapewnia bardzo ciemne niebo.
- Sędek koło Łagowa: Jest to kolejna miejscówka obserwacyjna, wykorzystywana w przypadku mgieł, ze względu na wyższe położenie (około 400 m n.p.m.). Sędek jest równie ciemną wsią, oddaloną o około 42 km od centrum Kielc.
- Obserwatorium w Baranie 76 koło Mniowa: Położone około 30 km na północny-zachód od Kielc, obserwatorium to jest kolejnym kluczowym punktem na mapie astronomicznej regionu.
- Góry Świętokrzyskie i Wyżyna Sandomierska: Ze względu na urozmaicone ukształtowanie terenu i niski poziom zanieczyszczenia światłem, te obszary są doskonałe do obserwacji całego horyzontu. W Górach Świętokrzyskich szczególnie polecane są Święty Krzyż (na szczycie Góry Świętej Katarzyny) oraz Rezerwat Zachełmie.
- Obrzeża większych miast: Mieszkańcy Kielc, Ostrowca Świętokrzyskiego czy Starachowic, aby zobaczyć więcej gwiazd, powinni udać się na obrzeża tych miast, gdzie miejskie światła nie będą przeszkadzać
- Miejsca nad wodą: Wycieczki nad Wisłę czy Chańczę mogą dostarczyć dodatkowych wrażeń, gdyż Perseidy odbijające się w wodzie mogą stworzyć spektakularny widok
Co to są Perseidy?
Perseidy to drobinki materii pozostawione przez kometę Swift-Tuttle. Gdy Ziemia na swojej orbicie przecina ich ślad, cząsteczki te wpadają w atmosferę naszej planety z ogromną prędkością (do 59-60 km/s) i spalają się, tworząc jasne smugi na niebie. Nazwa roju pochodzi od gwiazdozbioru Perseusza, z którego kierunku zdają się wylatywać meteory, co jest określane jako radiant roju.
Jak przygotować się do obserwacji Perseidów?
Obserwacja Perseidów nie wymaga specjalistycznego sprzętu, takiego jak teleskop. Gołym okiem można zobaczyć znacznie więcej, ponieważ meteory pojawiają się w różnych częściach nieba. Oto kilka wskazówek, jak się przygotować:
- Znajdź ciemne miejsce: Oddal się jak najdalej od świateł miasta, które powodują zanieczyszczenie świetlne
- Sprawdź prognozę pogody: Bezchmurne niebo to warunek konieczny
- Zabierz ze sobą wygodne wyposażenie: Koc, leżak lub matę, aby wygodnie patrzeć w niebo przez dłuższy czas
- Daj oczom czas na adaptację: Przynajmniej 15-20 minut bez patrzenia na ekrany telefonów pozwoli Twoim oczom przyzwyczaić się do ciemności
- Używaj czerwonego światła: Jeśli potrzebujesz latarki, używaj takiej z czerwonym światłem, ponieważ nie zaburza ono adaptacji wzroku do ciemności
- Ubierz się ciepło: Nawet w sierpniowe noce temperatura może znacznie spaść. Termos z ciepłą herbatą lub kawą również się przyda
- Opcjonalnie lornetka: Chociaż gołe oko jest najlepsze do ogólnej obserwacji Perseidów, szerokokątna lornetka może być przydatna do podziwiania gwiazdozbiorów między przelotami meteorów.
Lokalne inicjatywy astronomiczne w Świętokrzyskiem
W regionie świętokrzyskim działa kilka organizacji i inicjatyw, które aktywnie promują astronomię i organizują wydarzenia obserwacyjne:
- Świętokrzyskie Centrum Astronomii: Organizuje regularne spotkania, wykłady i pokazy nieba z profesjonalnym sprzętem
- Grupa Astronomiczna StarLovers: Skupia się na rozwijaniu pasji do astronomii wśród młodzieży, prowadząc warsztaty i wykłady
- Inicjatywa Obserwatorów Kosmosu: Organizuje wycieczki w najciemniejsze zakątki regionu, aby umożliwić doświadczenie "ciemnego nieb
- Muzeum Okręgowe w Kielcach: Regularnie organizuje noce astronomiczne
- Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii (PTMA) Kielce: Grupa ta aktywnie reaktywuje swoją działalność i planuje liczne obserwacje i spotkania
Udaj się w jedno z rekomendowanych miejsc i ciesz się pięknem kosmicznego widowiska, które Perseidy oferują co roku!
