Chęciny

i

Autor: Kadry na luzie

historia

Jeden z najstarszych zamków znajdziecie w Chęcinach. Ma ponad 700 lat

2025-03-02 19:18

W niewielkim świętokrzyskim miasteczku znajdziecie prawdziwy skarb, 700-letni zamek, który jest jednym z najstarszych w Polsce. Ta monumentalna budowla przypominająca okręt na skale to świadek huku armat podczas wojennych zawieruch, uroczystych uczt na cześć królów i królowych. Jak wygląda dziś? Zobaczcie.

Najstarsze zamki w Polsce powstawały w czasach pamiętających pierwszych królów Polski. W województwie świętokrzyskim mamy zamek, który jest jednym z najstarszych w Polsce. Nie ma wyraźnych danych źródłowych na temat powstania chęcińskiego zamku. Na bazie istniejących dokumentów można domniemywać, że budowę warowni rozpoczęto pod koniec XIII wieku.

Historia Zamku Królewskiego w Chęcinach

Zamek Królewski w Chęcinach powstał na przełomie XIII i XIV w. na wzniesieniu (360 m n.p.m.) jako warownia typu wyżynnego. Jest on prawdopodobnie najbardziej na północ wysuniętą twierdzą, wybudowaną za czasów dynastii Przemyślidów. Fundatorem zamku był bowiem najprawdopodobniej król Wacław II lub jego wierny stronnik biskup krakowski Jan Muskata.

Ciekawostki związane z zamkiem w Chęcinach

  • warownia obronna niezdobyta aż do 1607 r
  • zjazd w roku 1331 r. uważany jest przez część historyków za pierwszy zjazd rycerstwa wszystkich ówczesnych ziem polskich, a zatem za kolebkę parlamentaryzmu szlacheckiego
  • zamek, w którym przebywali władcy (Łokietek, Kazimierz Wielki, Jagiełło), a także ich żony i wdowy po nich (oprawa wdowia)
  • zamkowa załoga – średnio ok. 150 osób

Zamek w Chęcinach na archiwalnych zdjęciach

Okręt na skale. Architektura zamku w Chęcinach

Zamek wzniesiony na splantowanej grzędzie, zbudowany z kamienia. Pierwotny zamek powstał na planie nieregularnego wieloboku wykorzystując walory obronne wzgórza wznoszącego się na wysokość 360 m n.p.m. W czasach funkcjonowania zamku, wzgórze zamkowe oraz pobliski teren były regularnie karczowane z wysokopiennej roślinności w tym głównie z drzew dla zachowania wysokiej widoczności i poprawy obronności.

Dziedziniec otaczały wysokie na 9 metrów mury ze strzelnicami i gankiem dla straży. Wyższe piętra wież dobudowane zostały z cegły najprawdopodobniej w XVI wieku.

Od strony południowej dziedziniec zamku otoczony jest murem. Wieże są okrągłe, z wejściem na wysokości piętra. Główna brama zamku znajduje się po wschodniej stronie, obok jednej z wież. W dawnych czasach znajdował się tu most zwodzony, zamieniony później na stały. Mury zbudowano głównie z miejscowego szarego wapienia, choć widać tu i partie z piaskowca jasnego i czerwonego oraz z cegły. Główne lochy mieściły się w dole wieży frontowej (przy głównej bramie).

Tak zamek w Chęcinach wygląda dziś. Zdjęcia

Bona Sforza i legenda o Mostach

Jedna z legend podaje, jakoby królowa Bona Sforza, podczas swojego wyjazdu do Włoch, przechowywać miała swoje wywiezione z Wawelu skarby właśnie w chęcińskim zamku. Kiedy królowa opuściła twierdzę, udając się do rodzinnego Bari (według legendy miała swoje skarby zapakować na 24 wozy), przeprawić się musiała przez rzekę Nidę na wysokości dzisiejszej wsi Mosty. Swoją nazwę miejscowość bierze według legendy właśnie od wydarzenia, które miało tam miejsce. Bona wyprawiła bowiem wozy ze skarbami przez specjalnie dla niej zbudowany most na Nidzie, który pod ciężarem precjozów miał się załamać, a część bogactw przepaść miała na dobre w nurcie rzeki. Od tej pory duch Bony nawiedza Zamek nocami w ich poszukiwaniu.

Najstarszy zamek w Świętokrzyskiem jest dostępny dla zwiedzających

Obecnie zamek w Chęcinach jest jednym z najczęściej odwiedzanych zabytków tego typu w Polsce. Potężne baszty dominują nad okolicą i widoczne są już z trasy biegnącej do Krakowa. Do dziś zachował się pełen obwód zewnętrznych murów obronnych, dwie wieże, baszta i fundamenty budynków mieszkalnych.

 W jednej z wież zamku w Chęcinach znajduje się punkt widokowy, przy ładnej pogodzie widać z niego wierzchołki Tatr!

źródło: swietokrzyskie pro, Zamek Królewski w Chęcinach - Gmina Chęciny, Wikipedia, Fotopolska, Chęciny.pl

Quiz: Świętokrzyska gwara. Jak dobrze ją znasz?
Pytanie 1 z 14
Co znaczyło słowo BACZYĆ?