Odwiedziłam jedną z najstarszych wsi w Świętokrzyskiem. To oczarowało mnie w Waśniowie

Historia Waśniowa – od targowiska do wsi

Pierwsze wzmianki o Waśniowie pochodzą już z 1145 roku, co czyni ją jedną z najstarszych miejscowości w regionie świętokrzyskim. Dokumenty z tego okresu określają Waśniów jako targowisko ("forum"). Badania archeologiczne z lat 50., 60. i 70. XX wieku potwierdzają, że ślady osadnictwa i hutnictwa z okresu rzymskiego, sprzed około dwóch tysięcy lat, istniały tu już znacznie wcześniej. Przyjmuje się, że pierwszymi mieszkańcami tych terenów byli Słowianie, którzy przybyli tu w V wieku. Nazwa Waśniów, zapisywana także jako Waśniew, wywodzi się od prasłowiańskiego wyrazu "waśń", oznaczającego niezgodę lub spór. Wyjątkowym momentem w historii Waśniowa było nadanie praw miejskich średzkich przez króla Kazimierza Wielkiego 7 stycznia 1351 roku w Krakowie. Herbem miasta został biały łabędź w czerwonym polu. Waśniów leżał wówczas na ważnych piastowskich szlakach handlowych wiodących z Sandomierza i Opatowa w kierunku centralnej Polski. Przez Waśniów wiódł jeden z dwóch głównych traktów.

Ciekawostki o Waśniowie

• Historia Waśniowa obfituje w znaczące wydarzenia. W 1409 roku, w czasie wyprawy pod Grunwald, zawitał tu król Władysław Jagiełło
• Zapiski z lat 1475 i 1552 potwierdzają istnienie w Waśniowie szkoły początkowej. Miasteczko posiadało drewniany kościół parafialny pw. św. Piotra.
• Niestety, Waśniów doświadczał też trudności. Ogromny pożar w 1523 roku strawił około 80% zabudowy, a miasto, mimo 10 lat zwolnienia z podatków, nie odzyskało już dawnej dynamiki rozwoju.
• W okolicy Waśniowa urodził się w XVII wieku wybitny poeta barokowy, Wespazjan Kochowski.

Co warto zobaczyć w Waśniowie i okolicy?

Odwiedzając Waśniów, mogłam zobaczyć kilka interesujących miejsc. Co warto tu zobaczyć?

• Kościół parafialny pw. Świętego Piotra i Pawła: Pierwotnie drewniany, odnotowany już w 1145 roku. Obecna murowana świątynia z kamienia, w stylu późnorenesansowym, została wzniesiona w 1656 roku na miejscu dawnego kościoła. Wnętrze ma barokowy wystrój. Kościół wraz z dzwonnicą są wpisane do rejestru zabytków nieruchomych
• Cmentarz parafialny: Poza zabytkowymi nagrobkami, mogę tu podziwiać cokół zegara słonecznego z datą 1781
• Izba Pamięci Jana Piwnika "Ponurego" w Janowicach: Dla miłośników historii okresu II wojny światowej, to miejsce upamiętnia jednego z najsłynniejszych dowódców partyzanckich AK. W Janowicach warto zwiedzić Izbę Pamięci, która znajduje się w domu “Ponurego” – Jana Piwnika

Okolice Waśniowa również oferują wiele atrakcji

Możecie tam spotkać obiekty w stylu romańskim, gotyckim i klasycystyczne dworki otoczone zielenią parkową. Takiej liczby założeń parkowo-dworskich na niewielkim obszarze trudno znaleźć gdzie indziej w regionie. Warto odwiedzić:

• Kościół z romańską rotundą w Grzegorzowicach: Świątynia zbudowana na przełomie XI i XII wieku
• Park dworski w Grzegorzowicach: Położony w scenerii rzeki Pokrzywianki i wąwozów lessowych. Znajdują się tu także czworaki dworskie z lat 20. XX wieku
• Park w Czajęcicach: Powstały prawdopodobnie pod koniec XVIII wieku, z XIX-wiecznym dworem. W Czajęcicach rośnie też 200-letnia topola, będąca pomnikiem przyrody
• Kapliczka na zboczu Witosławskiej Góry: Znana z corocznego odpustu parafialnego i pobliskiego źródełka z leczniczą wodą.

Waśniów to miejsce, które doskonale łączy w sobie bogatą historię, tradycję i piękno przyrody. Moja wizyta utwierdziła mnie w przekonaniu, że warto zejść z utartych szlaków, by odkrywać takie perełki jak ta. Z pewnością zapamiętam tę magiczną wieś w sercu Świętokrzyskiego.

źródło: opoka.org.pl, Wikipedia, Swietokrzyskie Travel