Częstocice. To miejsce z bogatą przeszłością
Historia Częstocic sięga średniowiecza, z pierwszymi wzmiankami z XIV wieku. Przez stulecia była to samodzielna osada, która stała się centrum administracyjnym dóbr ostrowieckich, należących do znamienitych rodów magnackich, takich jak Ostrogscy czy Zasławscy. Co ciekawe, na terenie Częstocic istniała również osada starożytnych hutników z kultury przeworskiej (I-IV w. n.e.), o czym świadczą liczne pozostałości pieców do wytopu żelaza i inne odkrycia archeologiczne, w tym szklany paciorek z Bliskiego Wschodu. W latach 30. XIX wieku w Częstocicach uruchomiono jedną z pierwszych cukrowni w Królestwie Polskim, co dało silny impuls do rozwoju miejscowości. Cukrownia Częstocice była pionierem w polskim przemyśle cukrowniczym.
Pałac Administratora Cukrowni. Świadek epoki
Pałac administratora w Częstocicach został zbudowany prawdopodobnie na przełomie lat 70. i 80. XIX wieku. Przez długie lata rezydował w nim Józef Wincenty Byczewski, z wykształcenia chemik, dyrektor cukrowni, a później jeden z głównych udziałowców spółki. Pałac był tętniącym życiem miejscem spotkań towarzyskich i biznesowych, goszczącym nie tylko lokalne elity, ale także gości z Warszawy czy Radomia. W okresie II wojny światowej pałac stał się schronieniem dla licznych wysiedleńców z terenów wcielonych do III Rzeszy, głównie z Wielkopolski. Wśród nich znaleźli się Stanisław Byczewski (syn Józefa) z rodziną oraz Bohdan Winiarski – prawnik, profesor i sędzia Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w Hadze, wraz z żoną Wandą.
Od splendoru do ruiny
Niestety, dziś zabytkowy pałac administratora prezentuje się zupełnie inaczej niż w czasach swojej świetności. To malowniczo położony obiekt, otoczony niegdyś zadbanym parkiem, kortami tenisowymi, stajniami, garażami i lodownią. Dziś po tych udogodnieniach nie ma śladu - park zarósł samosiewami, a sam pałac jest opustoszały i niszczeje. Widok jest smutny: odpadający tynk, zabite deskami okna, powyrywane instalacje, zniszczone drzwi i wulgarne napisy. Do września 2020 roku w budynku znajdowały się mieszkania socjalne.
Nadzieja na odrodzenie
Mimo obecnego stanu, dla tego unikatowego obiektu pojawiło się światełko w tunelu. Pałac przy ulicy Świętokrzyskiej 30 jest wpisany do Gminnej Ewidencji Zabytków i znajduje się w strefie ścisłej ochrony konserwatorskiej. Urząd Miasta Ostrowca Świętokrzyskiego opublikował ogłoszenie o zamówieniu dotyczącym opracowania dokumentacji projektowej na modernizację pałacu administratora, co ma umożliwić pozyskanie środków zewnętrznych. Gmina planuje adaptować budynek na Zakład Aktywności Zawodowej (ZAZ). Jest to inicjatywa dająca nadzieję, że ten historyczny obiekt odzyska swój dawny blask i ponownie zacznie służyć lokalnej społeczności.
Zachowanie takich miejsc jak pałac dyrektora cukrowni w Częstocicach jest kluczowe dla tożsamości regionu i pamięci o jego bogatej przeszłości. Warto śledzić dalsze losy tego fascynującego zabytku.
