Tarczek. Powiat starachowicki
Tarczek to wieś położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie starachowickim, w gminie Pawłów. Uzyskał lokację miejską w 1257 roku, zdegradowany do roli wsi został w 1342 roku. Tarczek położony jest w Górach Świętokrzyskich na północ od pasma Łysogór. Znajduje się w Dolinie Bodzentyńskiej, u stóp Pasma Bostowskiego, które jest wschodnim przedłużeniem Pasma Klonowskiego. Przez wieś przepływa rzeka Psarka. Miejscowość znajduje się ok. 5 km na wschód od Bodzentyna.
Tarczek. Jedna z najstarszych osad w Świętokrzyskiem
Tarczek jest miejscowością o bardzo starej metryce, sięgającej daleko w głąb średniowiecza. Zachował się tu XIII-wieczny, romański kościół p.w. św. Idziego. Warto odwiedzić to miejsce nie tylko ze względu na architekturę, ale również piękno i spokój otoczenia - urokliwego świętokrzyskiego krajobrazu. W samym kościele zachowało się wiele z zabytkowych elementów wystroju i wyposażenia, m.in. wspaniały późnogotycki tryptyk z ok. 1530 r.
Kościół p.w. św. Idziego. Zdjęcia
Historia. Tarczek
Tarczek – jedna z najstarszych osad w Górach Świętokrzyskich – stanowił w średniowieczu ważny ośrodek życia gospodarczego, powstał w miejscu wymiany towarowej (“tarżowania”) między ludnością puszczańską, a rolniczą w pobliżu innego ośrodka handlowego – Starego Tarczka (obecnie wieś Świętomarz). Znajduje się w nim jeden z najstarszych kościołów w Polsce.
Już we wczesnym średniowieczu istniała tu osada targowa, nazwana z czasem Starym Targiem, później Tarżkiem, a wreszcie Tarczkiem. Od końca XI w. był własnością biskupów krakowskich i ośrodkiem administracyjnym ich dóbr. Znajdował się tu dwór biskupi i niewielki kościółek wzniesiony podobno już w 1067 r.
W XV w. Jan Długosz o Tarczku pisał, że było tu niegdyś znaczne miasto biskupie (oppidum notabile). Kościół miał tu założyć według Długosza Władysław I Herman. W połowie XV w. Tarczek był wsią biskupią posiadającą 12 łanów ziemi, z których dziesięcinę o wartości 12 grzywien oddawano biskupom krakowskim. W 1581 r. było tu 21 osadników, 11 łanów, 1 ogrodnik i 3 komorników.
Według spisu miast, wsi, osad Królestwa Polskiego z 1827 roku wieś miała 31 domów i 229 mieszkańców. Pod koniec XIX w. Tarczek był siedzibą gminy. Były tu 52 domy i młyn wodny, na rzece Psarce. Wieś zamieszkiwało 378 osób. W Tarczku było 520 morgów ziemi włościańskiej i 520 morgów ziemi folwarcznej.
Tarczek. Jeden z najstarszych kościołów w Polsce
Wyróżnikiem wsi Tarczek jest kościół wzniesiony w 1067 roku przez Lamberta Zulę, biskupa krakowskiego. Jak głosi dawna tradycja kościół został konsekrowany przez samego św. Stanisława w 1072 roku, który był również następcą biskupa Zuli. Kościół wzniesiony został w stylu romańskim. Do dzisiejszego dnia jego pierwotny kształt zachował się prawie w całości w nieskazitelnym stanie. Został zbudowany z kamienia ciosowego, zazwyczaj kwadratowego kształtu. Trzy wąskie okna od strony północnej i jedno od południowej zachowały się w pierwotnej formie. W tylnej ścianie prezbiterialnej znajduje się okienko pochodzenia pierwiastkowego, zamienione obecnie na nisze, w której stoi figura św. Jana Chrzciciela. W 1887 roku opatrzony został sufitem z desek, trzciny i wapnia. Dach kościoła natomiast pokrywa gont.
Tarczek w liczbach - dziś
Wieś Tarczek to wieś leżąca w gminie Pawłów. Należy do województwa świętokrzyskiego, powiatu starachowickiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2021 roku liczba ludności we wsi Tarczek to 612 z czego 51,5% mieszkańców stanowią kobiety, a 48,5% ludności to mężczyźni. Miejscowość zamieszkuje 4,1% mieszkańców gminy.
źródło: Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Kielcach. Wikipedia, Polska w liczbach, Swietokrzyskie PRO
Polecany artykuł:
Jesteś świadkiem ciekawego zdarzenia? Nagrałeś interesujący materiał? Podziel się z nami, a my zapewnimy Ci anonimowość. Pisz starachowice@eska.pl lub prześlij wiadomość Messangerem. Polub nasz fanpage ESKA Starachowice News na Facebooku! Znajdziesz tam najświeższe informacje z Twojego miasta i okolicy
