Metodologia. Co mierzy ranking jakości życia?
Ranking jakości życia został obliczony dla każdej gminy w Polsce, w oparciu o 90 wskaźników pogrupowanych w 10 kluczowych kategoriach, takich jak: transport, zdrowie, infrastruktura, bezpieczeństwo, warunki ekonomiczne, edukacja, środowisko, kultura, dostępność usług oraz zaangażowanie obywatelskie.
Wskaźnik syntetyczny opracowano w dwóch wariantach wagowania
- Wagi eksperckie: Premiują czynniki systemowe i długofalowe, takie jak zdrowie, środowisko i bezpieczeństwa
- Wagi z badania ankietowego: Odzwierciedlają subiektywne preferencje Polaków, mocniej akcentując elementy bezpośrednio odczuwalne w codziennym życiu, jak warunki ekonomiczne i dostępność usług.
Świętokrzyskie na tle kraju. Ogólne wnioski
W ujęciu wojewódzkim, województwo świętokrzyskie osiągnęło przeciętne wyniki w porównaniu z resztą kraju, zajmując 9. miejsce w obu wariantach rankingów, co plasuje region w środku stawki.
Analiza przestrzenna wyników w Świętokrzyskiem pokazuje dużą polaryzację:
- Wysokie wartości koncentrują się w ciągu miejskim od Jędrzejowa przez Kielce po wschodni kraniec województwa (Starachowice, Ostrowiec, Sandomierz)
- Niższe wartości skupiają się na północno-zachodnich, zachodnich i południowych peryferiach.
Najsłabsze Gminy w Świętokrzyskiem. Nowy ranking
Gminy w Świętokrzyskiem, które uzyskały najniższe wskaźniki jakości życia, to głównie jednostki o rozproszonej zabudowie, oddalone od centrów usługowych.
Według wariantu opartego na wagach eksperckich – który mocniej uwzględnia długofalowe znaczenie zdrowia i bezpieczeństwa – najsłabiej wypadły:
- Nowy Korczyn
- Słupia Konecka
- Wiślica
Zobacz Wiślicę na zdjęciach
Według wariantu opartego na wagach ankietowych – który silniej akcentuje codzienne doświadczenie mieszkańców, w tym warunki ekonomiczne i dostępność usług – najniższe wartości wskaźnika jakości życia odnotowano w gminach:
- Słupia Konecka
- Tarłów
- Fałków
Kluczowe bariery. Co obniża jakość życia w najsłabszych gminach?
Profil słabości tych peryferyjnych gmin w Świętokrzyskiem jest spójny w obu ujęciach, wskazując na kumulację problemów w kluczowych obszarach, które najsilniej obniżają ogólną ocenę jakości życia:
- Zdrowie: Najsilniejszy negatywny wpływ wynika z bardzo dalekiej odległości do szpitala/SOR/POZ i aptek. Ten problem jest kluczowy dla peryferyjnych obszarów województwa
- Bezpieczeństwo: Dłuższe dojazdy służb, w tym straży pożarnej i policji, mają znaczący, negatywny wpływ na wskaźnik
- Transport i Dostępność Usług: Gminy te charakteryzuje rzadsza sieć usług codziennych, gorsza dostępność drogowa (odcinki o gorszej nawierzchni) oraz słabszy transport publiczny. Ograniczenia te utrudniają załatwienie podstawowych spraw i dostęp do administracji publicznej
- Środowisko i Ryzyka: Na końcowy wynik wpływ mają także gorsza jakość powietrza i/lub lokalna ekspozycja na hałas i podtopienia
- Edukacja: W części tych gmin odnotowano dłuższy dojazd do szkół i przedszkoli, co, mimo że wyniki egzaminów mogą być przyzwoite, nie kompensuje barier dostępności.
Te czynniki są typowe dla gmin o rozproszonym osadnictwie, gdzie odległości do węzłowych usług znacząco wpływają na codzienne funkcjonowanie i realnie obniżają poziom jakości życia.
