Kirkut w Starachowicach
Cmentarz Żydowski znajduje się przy ul. Benedyktyńskiej w Starachowicach. Otoczony jest murem kamiennym, zajmuje obszar o pow. ok. 0,4 ha. Zachowało się na nim ok. 400 nagrobków z końca XIX i 1. poł XX w. z inskrypcjami w językach hebrajskim i jidysz. Najstarsze zachowane nagrobki pochodzą z 1872 i 1890.
Cmentarz żydowski w Starachowicach. Historia
W czasie II wojny światowej kirkut zdewastowali hitlerowcy. W czasie wojny naziści dokonywali tutaj zbiorowych egzekucji - opowiada Radek Chochół autor fotografii. W okresie PRL-u cmentarz był stale niszczony i rozkradany,a wokół urosło osiedle. Cmentarzem opiekuje się teraz społecznik (Maciej Frankiewicz), który stara się utrzymywać tam porządek - opowiada Radek. Uważam, że trzeba zrobić wszystko, by uchronić to szczególne miejsce od zapomnienia - dodaje. Takim sposobem są m.in. fotografie.
Macewy na cmentarzu żydowskim w Starachowicach
Macewy zdobione są różnymi płaskorzeźbionymi przedstawieniami oraz elementami architektonicznymi. W zdobnictwie dominują motywy roślinne i zwierzęce, np. ptak szybujący z gruszką w dziobie, świątynia jerozolimska czy gryfy. Nagrobki mają formę prostokątnych płyt zwieńczonych łukiem, kilka jest w formie ściętego dębu. Cmentarz był czynny do 1942 r. W 1964 r. został oficjalnie zamknięty.
Historia powstania cmentarza żydowskiego w Starachowicach
Cmentarz żydowski w Starachowicach został założony przez gminę wyznaniową żydowską w Wierzbniku i znajduje się w kwadracie ograniczonym ulicami: Bieszczadzką, Kombatantów, Podhalańską i Łysogórską. Według powszechnie dostępnych informacji, cmentarz powstał w 1891 r., jednak na jego terenie zachowały się nagrobki osób zmarłych przed tą datą: Lei córki Aharona, zm. w 1872 r. oraz Jony Cwi syna Szmuela, zm. w 1890 r. Można przypuszczać, że w tym miejscu pochówki odbywały się wcześniej, a w 1891 r. nastąpiło uregulowanie stanu prawnego działki cmentarnej. Jest to miejsce pochówku Żydów z Wierzbnika, Starachowic i innych okolicznych miejscowości. Wiadomo, że pod koniec lat trzydziestych dzięki finansowemu wsparciu rodziny Hellerów, cmentarz został otoczony murem z białej cegły.
22 czerwca 1964 r. Minister Gospodarki Komunalnej - w odpowiedzi na uchwałę Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Starachowicach z 31 sierpnia 1962 r. - wydał decyzję o zamknięciu cmentarza o powierzchni 0,42 ha do celów grzebalnych.
Cmentarzem opiekuje się społecznik Maciej Frankiewicz
Od dłuższego czasu nekropolią opiekuje się miejscowy społecznik Maciej Frankiewicz oraz członkowie Ziomkostwa Żydów Wierzbnika i Starachowic w Izraelu, Kanadzie i USA. Regularnie karczowane są zarośla, usuwane śmieci, zmywane antysemickie napisy. Kilkadziesiąt przewróconych macew podniesiono, wyprostowano także przechylone pomniki. Dzięki staraniom Benjamina Yaari oraz Macieja Frankiewicza przeprowadzona została inwentaryzacja cmentarza, w czasie której zarejestrowano około 500 nagrobków. W pracach pomagała grupa młodzieży z Izraela, biorąca udział w projekcie "Tysiąc lat Żydów w Polsce". Spis macew opublikowano w 2005 r. w Izraelu w formie książkowej ("Wierzbnik-Starachowice")
źródło.Wikipedia, K. Bielawski: Cmentarz żydowski w Starachowicach
