Zakaz kąpieli na Lubiance w Starachowicach
Dziś (27.08.25) Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Starachowicach wprowadził zakaz kąpiel na zalewie Lubianka.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny dokonał bieżącej oceny jakości wody w kąpielisku „Lubianka”. W trakcie czynności kontrolnych zaobserwowano zmętnienie, zmianę zabarwienia wody i zawiesinę w toni wodnej w kolorze zielonym. Przy linii brzegowej i granicy kąpieliska widoczne ciągnące się zielone smugi oraz znaczne zmętnienie wody, normalnie niespotykane na tym akwenie.
Badania zostały przeprowadzone dziś - powiedział nam Michał Erbel, kierownik nadzoru starachowickiego Sanepidu. Woda w Lubiance nie nadaje się do kąpieli, to z powodu zakwitu sinic. W trakcie czynności kontrolnych zaobserwowano zmętnienie, zmianę zabarwienia wody i zawiesinę w toni wodnej w kolorze zielonym. Przy linii brzegowej i granicy kąpieliska widoczne ciągnące się zielone smugi oraz znaczne zmętnienie wody, normalnie niespotykane na tym akwenie. Stan ten będzie obowiązywał do odwołania.
Czym są sinice i dlaczego są niebezpieczne?
Sinice, znane również jako cyjanobakterie, to jedne z najstarszych organizmów na Ziemi. Są to samożywne bakterie, zdolne do fotosyntezy, a nie glony, jak są niekiedy mylone. Występują w każdym środowisku, od gleby po gorące źródła, i są obecne we wszystkich zbiornikach wodnych. Problem pojawia się, gdy ich ilość gwałtownie wzrasta, prowadząc do tzw. zakwitów wody.
Podczas zakwitu sinice tworzą widoczne warstwy na powierzchni wody, przypominające zielonkawą, brunatną lub niebieskozieloną "zupę". Często towarzyszy temu nieprzyjemny, ziemisty, stęchły lub trawiasty zapach. Niektóre gatunki sinic produkują silnie trujące substancje zwane cyjanotoksynami, które są niebezpieczne dla ludzi i zwierząt.
Dlaczego sinice opanowały Lubiankę?
Zakwity sinic są coraz częstsze i utrzymują się dłużej, co jest efektem zaburzenia równowagi biologicznej ekosystemów wodnych. W Starachowicach, jak i w całej Polsce, nasilenie tego zjawiska obserwuje się głównie w okresie wakacyjnym – od czerwca do września. Główne czynniki sprzyjające masowemu rozwojowi sinic to:
- Wysoka temperatura wody: Sinice najlepiej czują się w wodzie powyżej 20°C, optymalnie 25–30°C, co przyspiesza ich metabolizm i rozmnażanie
- Mała ilość wiatru i niewielkie falowanie: Spokojna, stojąca woda sprzyja osiedlaniu się sinic na powierzchni i szybszemu nagrzewaniu się wody
- Nadmiar substancji odżywczych (eutrofizacja): Duże ilości azotu i fosforu, pochodzące ze ścieków komunalnych, nawozów rolniczych, czy nielegalnych zrzutów, stanowią "ucztę" dla sinic
- Długie dni i intensywne światło słoneczne: Duża ilość światła słonecznego, niezbędna do fotosyntezy, daje sinicom przewagę rozwojową
- Stojąca lub słabo przepływowa woda: Jeziora i stawy są idealnymi "zamkniętymi zbiornikami", gdzie toksyczne sinice mogą się gromadzić
Mieszkańcy Starachowic komentowali, że problem na Lubiance może wynikać z braku wymiany wody przez jaz, co prowadzi do jej stagnacji. Zwracano uwagę, że dawniej Zalew Lubianka cieszył się bardzo dobrą jakością wody.
Zagrożenia dla zdrowia i objawy zatrucia
Kontakt z wodą zawierającą sinice, zwłaszcza podczas zakwitu, może być bardzo niebezpieczny. Toksyny sinicowe mogą uszkadzać wątrobę (hepatotoksyczne, np. mikrocystyny) oraz układ nerwowy (neurotoksyczne, np. anatoksyny). Ponadto, mogą działać drażniąco na skórę i błony śluzowe (dermatotoksyczne).
Co robić w przypadku kontaktu z sinicami?
W przypadku zauważenia objawów zatrucia sinicami, należy natychmiast zgłosić się do lekarza. W przypadku zwierząt – pilnie skontaktować się z weterynarzem. Po kontakcie z podejrzaną wodą zaleca się dokładne umycie ciała i włosów czystą wodą z mydłem.
W celu ochrony przed sinicami, należy zawsze:
- Sprawdzać komunikaty sanepidu (Państwowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej) na stronach internetowych lub bezpośrednio na kąpielisku
- Nie wchodzić do wody, która wygląda podejrzanie (zielonkawy kolor, piana, nieprzyjemny zapach)
- Zabraniać dzieciom i zwierzętom domowym bawić się w wodzie z zakwitem
- Po kąpieli w jakimkolwiek zbiorniku dokładnie umyć ciało i włosy.
Pamiętajmy, że toksyny sinicowe mogą pozostawać w wodzie nawet po ustąpieniu widocznego "zielonego kożucha". Dlatego tak ważne jest respektowanie zakazów kąpieli wydawanych przez odpowiednie służby, takie jak PSSE w Starachowicach. Choć sinice to naturalny element ekosystemu, ich masowe zakwity stanowią poważne zagrożenie i wymagają ostrożności i świadomego korzystania z uroków letnich kąpielisk
