Szydłów i jego śliwkowe tradycje
Pogórze Szydłowskie, na którym leży miasto, stanowi malowniczą formę przejściową między Górami Świętokrzyskimi a Niziną Niecką Połaniecką. Okolice Szydłowa są słynne z sadów śliwkowych, których jest około tysiąca. To właśnie powszechne w tym rejonie uprawy śliwek sprawiły, że miejscowość zyskała miano "śliwkowej stolicy Polski". Każdego roku tradycję tę celebruje się podczas Święta Śliwki, znanego również jako Dni Szydłowa, prezentując owoce z lokalnych sadów.
Od zbója do królewskiej warowni – burzliwa historia Szydłowa
Według jednej z legend, nazwa miejscowości pochodzi od zbója imieniem Szydło, który napadał na przejeżdżające karawany i ukrywał zrabowane kosztowności w jaskiniach. Gdy jego banda napadła na orszak królewski, władca modlił się o zwycięstwo, obiecując wybudować kościół w miejscu modlitwy, jeśli Bóg da mu zwycięstwo. Po rozgromieniu zbójów, schwytany Szydło wskazał jaskinię ze skarbami, a król nakazał wybudować za nie kościół i założyć osadę nazwaną Szydłowem od imienia zbója. Pierwsza pisemna wzmianka o Szydłowie pochodzi z 1191 roku, choć najsłynniejszy polski kronikarz Jan Długosz wymieniał osadę w 1241 roku w kontekście bitwy z Tatarami pod pobliskim Chmielnikiem. Prawa miejskie Szydłów otrzymał 1 lipca 1329 roku od króla Władysława Łokietka.
Szydłów rozwijał się jako ważny ośrodek rzemieślniczy i handlowy
Przez miasto przebiegały szlaki handlowe, co przynosiło znaczne dochody z tranzytu m.in. wina, chmielu i bydła. Już na początku XV wieku powstawały pierwsze cechy rzemieślników. Niestety, od pierwszej połowy XVII wieku miasto zaczęło podupadać. Doświadczyło niszczycielskich pożarów (m.in. w 1630 r., kiedy spalono je oddziały najemnego wojska) oraz ogromnych zniszczeń podczas potopu szwedzkiego w 1655 roku, kiedy zdziesiątkowana została ludność i zabudowa. W 1869 roku, podobnie jak wiele innych miasteczek, Szydłów utracił prawa miejskie.
Odbudowa i odzyskanie statusu miasta
Natychmiast po wojnie, w latach 1945-46, rozpoczęto odbudowę i odrestaurowywanie zabytków. Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, gmina uzyskała dostęp do funduszy, które pozwoliły na budowę kanalizacji, oczyszczalni ścieków, rewitalizację centrum i odnowienie najcenniejszych zabytków. W wyniku pozytywnych konsultacji społecznych przeprowadzonych w 2017 roku, Szydłów odzyskał status miasta 1 stycznia 2019 roku.
Szydłowskie zabytki – świadectwo historii
Mimo zniszczeń, Szydłów zachował wiele cennych zabytków, będących świadectwem jego dawnej świetności i unikalnego, średniowiecznego układu urbanistycznego. Do najważniejszych należą:
- Mury obronne – zachowane na długości 700 metrów, z blankami i strzelnicami, datowane na XIV wiek
- Brama Krakowska – jedna z trzech oryginalnych bram miejskich, zachowana i przebudowana w XVI wieku w stylu renesansowym
- Zespół zamkowy – dawna rezydencja królewska, obejmująca ruiny głównego budynku oraz tzw. Skarbczyk
- Kościół pw. Wszystkich Świętych – gotycka świątynia z przełomu XIV i XV wieku
- Kościół pw. św. Władysława – ceglana świątynia z około 1355 roku. Obok niej znajduje się XVIII-wieczna dzwonnica, powstała z przebudowanej baszty obronnej
- Synagoga – późnorenesansowa budowla z XVI wieku z zachowanym rzeźbionym Aron ha-kodesz. Obecnie mieści się w niej muzeum poświęcone kulturze żydowskiej
- Ruiny kościoła i szpitala Świętego Ducha – pozostałości budowli z początku XVI wieku, znajdujące się na dawnym Przedmieściu Opatowskim
Szydłów dzisiaj – śliwki i turystyka
Dziś Szydłów to miejsce chętnie odwiedzane przez turystów, których przyciąga unikalna, średniowieczna atmosfera miasta-warowni oraz bogactwo historii i zabytków. Miejscowość jest punktem początkowym żółtego szlaku turystycznego do Widełek i leży na odnowionej trasie Małopolskiej Drogi św. Jakuba. Choć dla wielu nadal pierwszym skojarzeniem są słodkie śliwki, Szydłów oferuje znacznie więcej – podróż przez wieki polskiej historii, zaklętą w kamiennych murach i malowniczych zaułkach.
źródło: Wikipedia, Miasto i Gmina Szydłów, Świętokrzyskie szlaki turystyczne
