To perły architektury sakralnej w powiecie starachowickim. Warto je zobaczyć choć raz!

Kościół pw. św. Idziego Opata w Tarczku: Romański skarb ziemi starachowickiej

Gdy mowa o średniowiecznych kościołach w powiecie starachowickim, kościół parafialny pw. św. Idziego Opata w Tarczku wysuwa się na pierwszy plan. Ta trzynastowieczna budowla jest jednym z najważniejszych i najlepiej zachowanych przykładów romańskiej architektury sakralnej w Małopolsce.

Historia i detale architektoniczne: Uważa się, że obecna świątynia została wzniesiona w drugiej ćwierci XIII wieku, prawdopodobnie z fundacji biskupa krakowskiego Odrowąża. Już w 1325 roku odnotowano tu istnienie parafii pw. św. Idziego. Kościół w Tarczku to orientowana budowla jednonawowa z węższym, niższym i prosto zamkniętym prezbiterium o kwadratowym kształcie, do którego od północy przylega niska, prostokątna zakrystia. Warto zwrócić uwagę na fragmenty polichromii z przełomu XVI i XVII wieku.

Wśród wyposażenia na szczególną uwagę zasługują:

• późnogotycki tryptyk z około 1530 roku, prawdopodobnie dzieło warsztatu Mistrza Tryptyku z Szynku
• dwa manierystyczne ołtarze boczne z około 1614 roku,
• ambona z drugiej połowy XVII wieku oraz kamienna chrzcielnica z drugiej połowy XVIII wieku

Kościół parafialny w Krynkach. Średniowieczne korzenie w barokowej odsłonie

Choć obecny kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Krynkach został wzniesiony w 1727 roku w barokowym stylu, to jego historia mocno wpisuje go w nurt średniowiecznych zabytków regionu.

Ciągłość historyczna: Na miejscu obecnej budowli, co najmniej sto lat wcześniej, istniała drewniana kaplica z łaskami słynącym obrazem Matki Bożej. Co najważniejsze, ciesielka jest oryginalna, a niektóre elementy pochodzą z pierwotnego, XIV-wiecznego kościoła. To właśnie te zachowane średniowieczne fragmenty świadczą o długiej historii kultu w tym miejscu. W kościele znajduje się również dzwon z 1581 roku, a na zewnątrz, obok dzwonnicy, jedna z chrzcielnic jest w typie gotyckim. Figura św. Stanisława biskupa, stojąca naprzeciwko dzwonnicy, według niektórych podań może pochodzić z drugiej połowy XVI wieku. Sam kościół, ufundowany przez dzierżawcę kuźnic brodzkich Mikołaja Zacharskiego po tragedii rodzinnej, został zbudowany z drobnoziarnistego, „płaczącego” piaskowca. Barokowa świątynia posiada trójprzęsłową nawę z dwiema kaplicami w transepcie oraz ozdobny, profilowany portal przy głównym wejściu.

Kościół parafialny pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Radkowicach. Drewniany skarb z XVII wieku

Choć nie jest to obiekt średniowieczny, drewniany kościół parafialny pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Radkowicach to niezwykle cenny zabytek sakralny i jeden z ważniejszych punktów na liście „co zobaczyć w Starachowicach i okolicach”.

Historia i unikalne cechy: Ten kościół ma fascynującą historię, gdyż został zbudowany w 1621 roku w Miedzierzy (obecnie gmina Mniów), z fundacji Stanisława Przerębskiego. Konsekracji pod wezwaniem św. Stanisława i Anny dokonano w 1685 roku. W 1957 roku kościół został wykupiony przez mieszkańców Radkowic i w latach 1958-1963 przeniesiony na swoje obecne miejsce. Od 1972 roku ponownie pełni funkcję świątyni parafialnej. Kościół jest budowlą drewnianą, w konstrukcji zrębowej, wzmocnionej lisicami. Posiada nawę zbliżoną do kwadratu oraz nieco węższe, wielobocznie zamknięte prezbiterium. Nawę i prezbiterium przykrywa wspólny, strzelisty, gontowy dach. We wnętrzu podziwiać można trzy barokowe ołtarze: główny z obrazami Matki Boskiej z Dzieciątkiem i Przemienienia Pańskiego, oraz boczne św. Barbary i św. Rozalii. Na szczególną uwagę zasługują zachowane w oknach prezbiterium i kaplicy szyby okienne z malowidłami ludowymi z początku XVII wieku, tzw. „gomółki”, przedstawiające m.in. sceny Ukrzyżowania, Matkę Boską z Dzieciątkiem, św. Stanisława Biskupa i św. Annę Samotrzecią oraz kartusze herbowe.

Zaplanuj swoją podróż po zabytkach Starachowic

Odwiedzenie tych wyjątkowych świątyń to podróż przez historię i architekturę. Kościół w Tarczku to wspaniały przykład autentycznej romańskiej sztuki, natomiast kościół w Krynkach oferuje fascynującą opowieść o ciągłości kultu na przestrzeni wieków. Uzupełnieniem tej trasy jest piękny, choć późniejszy, drewniany kościół w Radkowicach. Te zabytki sakralne powiatu starachowickiego to więcej niż tylko budynki – to świadkowie dziejów, które warto zobaczyć i docenić choć raz. Zaplanuj swoją wycieczkę i odkryj te perły architektury na własne oczy!

źródło: Swietokrzyskie Travel, Zabytek.pl