Spis treści
- Smerdyna
- Kamieniołom w Smerdynie
- Zdjęcia. "Wielki Kanion" w Świętokrzyskiem. Kamieniołom
- Zastosowanie kamienia ze Smerdyny
- Smerdyna. Rys historyczny
- Smerdyna. Jak tam trafić?
- Smerdyna to ważny punkt na mapie geologicznej województwa świętokrzyskiego
Po raz kolejny ciekawostka związana z województwem świętokrzyskim. Dziś zaglądamy do małej wioski Smerdyna, w której znajdziemy kamieniołom, który na pierwszy rzut oka łudząco przypomina Wielki Kanion w Kolorado. Kamieniołom w Smerdynie ma długość kilu kilometrów. Do Smerdyny warto się wybrać aby podziwiać malowniczy krajobraz, który powstał w wyniku eksploatacji surowca. Od 2018 r. na terenie dawnego kamieniołomu organizowany jest Puchar Południowej Polski - Cross Country. Terenem opiekuje się Fundacja Ziemi Smerdyńskiej "Kamionka".
Smerdyna
Smerdyna to wieś położona około 18 km od Staszowa (świętokrzyskie). Miejscowość powstała w XII wieku, jako osada smerdów. To od nich prawdopodobnie pochodzi nazwa miejscowości. (Smerd-średniowieczne określenie grupy ludzi o niskim statusie społecznym).
Dawniej Smerdyna składała się z wsi kolonii i folwarku. W zapiskach występuje od XV wieku jako wieś królewska. W 1508 r. należała do Gniewoszów, a w 1620 r. dzierżawił ją Jerzy Ossoliński.
Kamieniołom w Smerdynie
Smerdyna słynie przede wszystkim z kamieniołomów i wydobywanego w nich piaskowca i wapnia. Ludność w większości trudniła się wydobyciem tych surowców. Ponadto utrzymywała się z zalesień, handlu i ze względu na słabe gleby, tylko w niewielkim zakresie z uprawy roli. Długość kamieniołomów w Smerdynie to kilka kilometrów. Lokalni mieszkańcy nazywają je kamionkami. Przez wieki smerdyński piaskowiec stanowił podstawowy materiał budowlany w okolicy Staszowa.
Zdjęcia. "Wielki Kanion" w Świętokrzyskiem. Kamieniołom
Zastosowanie kamienia ze Smerdyny
Kamień smerdyński świeży można formować dowolnie, tnąc go piłą do drewna i ciosając siekierką" - pisze Jerzy Fijałkowski w "Opowieściach staszowskich i sandomierskich". To kuzyn znanego w budownictwie kamienia pińczowskiego, bo powstał w tym samym czasie i z tego samego materiału. Przez wieki smerdyński kamień stanowił podstawowy materiał budowlany w okolicy Staszowa i Sandomierza. Wzniesiono z niego m.in. mury obronne Szydłowa, wiele zabudowań mieszkalnych i gospodarczych, pałaców i kościołów w okolicy. Służył także rzeźbiarzom.
Smerdyna. Rys historyczny
Wieś Smerdyna, to miejsowość ze średniowiecznym rodowodem. Powstała w XII wieku, jako osada smerdów, to od nich pochodzi prawdopodobnie nazwa miejscowości. Legenda głosi, że nazwa pochodzi z okresu, kiedy miejscowy możnowładca wybudował dzwonnicę, aby zwoływać ludzi do pracy, a ponieważ słychać było szmer rzeki i odgłos dzwonów, który brzmiał jak dyna, dyna, stąd nazwa Smerdyna.
We wsi znajduje się zabytkowy dworek i pozostałości innych zabudowań dworskich, w tym dzwonnicy.
Smerdyna. Jak tam trafić?
Miejscowość położona jest około 13 km od Staszowa. Smerdyna dzieli się na Górną i Dolną. Najprościej dojechać tam, skręcając na Jurkowice z drogi Staszów-Osiek.
Smerdyna to ważny punkt na mapie geologicznej województwa świętokrzyskiego
W Smerdynie odsłaniają się wapienie miocenu, powstałe w płytkim morzu. Morze to zatokami pocięło ląd świętokrzyski i zalało jego rozległe obszary. Osady, które wówczas w nim powstały, czyli wapienie mioceńskie, zbudowane są ze szczątków organicznych, przemieszanych w płytkiej wodzie tego morskiego zbiornika.
Kamień ze Smerdyny rżną piłami z ostrzem widiowym i używają do budowy ścian, murków, ogrodzeń. Ma kolory od szarego przez żółtawy do prawie czerwonego. Złożony wyraźnie z wapiennych drobin, często trafiają się muszelki - czytamy na forum geologicznym.
W Smerdynie oprócz dolomitów i piaskowców które się wydobywa w okolicy(naprawdę ładny kamień, dużo ludzi teraz robi z tego podmurówki i ogrodzenia) można znaleźć też rudy żelaza. Trzeba jechać taką drogą wzdłuż rzeczki (odchodzi ona od głównej drogi przebiegającej przez wieś). Dalej droga wiedzie przez pola do niedalekiego lasu, gdzie są takie bagienka i w nich można znaleźć minerały żelaza - piszą użytkownicy forum.
źródło: Miasto i Gmina Staszów, Wikipedia,
Polecany artykuł:
