Geneza problemu. Głos szpitala i mieszkańców
Problem nadmiernej konsumpcji alkoholu w Starachowicach jest szczególnie dotkliwy dla personelu miejscowego szpitala. Ze względu na brak izby wytrzeźwień, osoby nietrzeźwe często trafiają na Szpitalny Oddział Ratunkowy (SOR), gdzie zachowują się wulgarnie i agresywnie, co utrudnia pracę medyków i stwarza dyskomfort dla innych pacjentów.
Skala zjawiska jest alarmująca. W 2024 roku na SOR w Starachowicach trafiło ponad 1000 nietrzeźwych osób, a w jednym przypadku pacjent miał we krwi aż 6,5 promila alkoholu. To właśnie szpital wystosował pismo do Urzędu Miejskiego z prośbą o wprowadzenie ograniczeń w sprzedaży alkoholu, choć początkowo proponował bardziej rygorystyczne, weekendowe zakazy, które nie są zgodne z obowiązującą ustawą.
Szpitalny oddział ratunkowy w Starachowicach, tak jak i wiele innych w Polsce boryka się z problemem nietrzeźwych pacjentów - mówi Małgorzata Kałuża, rzecznik lecznicy. Jak pokazują nam prowadzone przez nas statystyki, problem ten dotyczy rocznie powyżej 1200 pacjentów rocznie. [...] Nie tylko duża liczba nietrzeźwych pacjentów stanowi problem zarówno dla załogi, jak i pozostałych pacjentów SORU, ale przede wszystkim uciążliwość tych osób nietrzeźwych, które są zazwyczaj pobudzone, agresywne, przeklinają. Poza wyzwiskami zdarzają się bardzo często groźby karalne, także akty wandalizmu i akty przemocy wobec personelu medycznego - dodaje rzecznik.
Głosy o problemie płyną także od mieszkańców, zwłaszcza z osiedli mieszkaniowych, gdzie nocne picie i awantury zakłócają spokój. Również służby mundurowe odnotowują liczne interwencje związane z alkoholem. W 2023 roku policja przeprowadziła 102 interwencje dotyczące spożywania alkoholu w miejscach publicznych i doprowadziła do wytrzeźwienia 490 osób, a Straż Miejska podjęła 517 interwencji dotyczących osób nietrzeźwych lub zakłócających porządek.
Konsultacje społeczne i droga do uchwały
Władze miasta, chcąc poznać opinię publiczną, zorganizowały konsultacje społeczne w formie ankiety internetowej oraz spotkań stacjonarnych. Temat nocnej prohibicji nie jest w Starachowicach nowy – podobne konsultacje odbyły się już w 2018 roku. Wtedy blisko 600 mieszkańców opowiedziało się przeciwko zmianom, co skłoniło prezydenta do wycofania pomysłu.
Tym razem, mimo że zainteresowanie konsultacjami było znikome, władze zdecydowały się pójść o krok dalej. Wyniki ankiety przeprowadzonej pod koniec 2024 roku pokazały jednak, że opinia mieszkańców jest podzielona: 55% respondentów było przeciwko ograniczeniom, a 45% je popierało. Wśród zwolenników zakazu głównymi motywacjami były chęć poprawy bezpieczeństwa (21%) i ograniczenie zakłóceń porządku publicznego (26%).
Argumenty za i przeciw
Decyzja radnych budzi wiele emocji i opiera się na szeregu argumentów.
Zwolennicy uchwały, w tym instytucje takie jak Komenda Powiatowa Policji, Gminny Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy Domowej czy Klub Abstynenta „Nadzieja”, podkreślają, że ograniczenie dostępności alkoholu w nocy wpłynie na:
- Poprawę bezpieczeństwa i spadek liczby interwencji służb
- Zmniejszenie liczby aktów wandalizmu, bójek i awantur domowych
- Ograniczenie negatywnych skutków społecznych wynikających z niekontrolowanej konsumpcji
- Odciążenie Szpitalnego Oddziału Ratunkowego
Przykłady innych miast, takich jak Kraków, pokazują, że po wprowadzeniu podobnych zakazów odnotowano spadek liczby interwencji policyjnych.
Przeciwnicy, w tym część przedsiębiorców i mieszkańców, obawiają się, że zakaz:
- Uderzy w lokalnych przedsiębiorców, prowadzących sklepy nocne czy stacje benzynowe
- Doprowadzi do powstania nielegalnych punktów sprzedaży (tzw. melin), gdzie sprzedawany będzie alkohol niewiadomego pochodzenia
- Jest ograniczeniem wolności obywatelskich i próbą nadmiernej kontroli ze strony władzy
- Nie rozwiąże problemu, ponieważ osoby zdeterminowane do zakupu alkoholu zaopatrzą się w niego wcześniej
Prohibicja w Starachowicach. Radni na "tak"
Tak argumentuje wprowadzenie prohibicji w mieście prezydent Starachowic, Marek Materek.
Takie rozwiązanie wprowadziło już wiele miast w Polsce. W tych miastach, w których zostało wprowadzone, odnotowuje się mniejszą ilość pacjentów przywożonych pod wpływem alkoholu na szpitalne oddziały ratunkowe, mniejszą ilość interwencji straży miejskiej czy policji dotyczących zakłócania porządku publicznego i niszczenia mienia - argumentuje prezydent Starachowic, Marek Materek. I mam nadzieję, że dokładnie te efekty osiągniemy w Starachowicach, że będzie mniej pijanych zalegających na szpitalnym oddziale ratunkowym, że mieszkańcy naszego miasta, którzy nie są pod wpływem, a chcieliby być jak najszybciej obsłużeni na SOR -e, będą mieli ku temu szansę i że będziemy mieli mniej uszkodzonego mienia na terenie miasta, a także mniej zdarzeń, w których policja i straż miejska w godzinach nocnych będą interweniowały - dodaje prezydent Materek. Ta prohibicja dotyczy wszystkich punktów handlowych, które sprzedawały alkohol, ale nie prowadzą gastronomii. Czyli spożycie na miejscu w lokalach gastronomicznych nadal będzie możliwe, także w godzinach nocnych. Natomiast pozostałe punkty miałyby być nieczynne, jeśli chodzi o sprzedaż alkoholu.
Szerszy kontekst problemu alkoholowego
Dyskusja w Starachowicach wpisuje się w ogólnopolski trend. Ograniczenia w nocnej sprzedaży alkoholu wprowadziło już około 10% polskich gmin. Badania i analizy wskazują na poważne koszty społeczne związane z nadużywaniem alkoholu, takie jak wzrost przestępczości, przemoc domowa czy wypadki drogowe. Choć Polska pod względem spożycia alkoholu na mieszkańca plasuje się w średniej europejskiej, to niepokojąco wysoka jest liczba zgonów spowodowanych przez alkohol.
Eksperci podkreślają, że ograniczenie dostępności alkoholu, zwłaszcza w godzinach nocnych, może pomóc w redukcji impulsywnych i ryzykownych zachowań. Z drugiej strony, niektórzy analitycy argumentują, że takie zakazy są drogą na skróty i nie rozwiązują głębszych przyczyn alkoholizmu, a jedynie przesuwają problem w inne miejsca, np. do lokali gastronomicznych czy w szarą strefę.
Ostateczna decyzja radnych w Starachowicach jest taka, że w Starachowicach wprowadzona zostanie nocna prohibicja. Za tym zagłosowało 19 radnych (wszyscy obecni na sali)
